Εθνική ανεξαρτησία ,λαϊκή κυριαρχία, δημοκρατική διαδικασία . Αυτό ήταν το τρίπτυχο της ιδεολογίας της διακήρυξης του νέου κόμματος που ιδρύθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου του 1974. Πανελλήνιο σοσιαλιστικό κόμμα . Ο ιδρυτής του ,Ανδρέας Παπανδρέου δεν ήταν τυχαίο που διάλεξε αυτό το όνομα. Το σύνθημα του ήταν ο σοσιαλισμός . Διαχρονικά διαφωνούσε με την πολιτική ιδεολογία της σοσιαλδημοκρατίας και σε κάθε περίπτωση έβρισκε την ευκαιρία να εκφράσει αυτή την διαφωνία του .
Εθνική ανεξαρτησία λοιπόν . Το καλοκαίρι του 1974 είχαμε μία εθνική συμφορά , μία πληγή που ακόμη δεν έχει κλείσει . Την τραγωδία της Κύπρου . Είναι γνωστό ότι ο Ανδρέας είχε μεγάλη ευαισθησία για το νησί ακόμη και στην περίοδο που ήταν υπουργός στην κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου . Το λαϊκό αίσθημα ήταν ότι ο κύριος υπεύθυνος για την εγκαθίδρυση της Χούντας των Αθηνών αλλά και της τραγωδίας της Κύπρου ήταν ο Αμερικάνικος παράγοντας . Ο Αντρέας Παπαντρέου έντεχνα θέλησε να είναι εκφραστής και κυρίος συνεχιστής μίας αντιαμερικάνικης άποψης της κοινής γνώμης. Ας σημειωθεί ότι και τα γεγονότα του Πολυτεχνείου επηρέασαν την ανάγκη ύπαρξης ενός κόμματος με τα χαρακτηριστικά του Πασοκ . Ας σημειωθεί επίσης ότι η έκφραση <<Εθνική >> ανεξαρτησία ήταν μία έκφραση που περιλαμβάνει το εθνικό . Αυτό έγινε στοχευμένα . Το έθνος δεν βρίσκεται στο κέντρο της ιδεολογίας ενός αριστερού κόμματος αλλά ο λαός .Επιθυμούσε την εύκολη νομιμοποίηση του κόμματος του και από τους αντιπάλους του αλλά και από τον στρατό . Βέβαια δεν παρέλειψε να περιλαμβάνει τον λαό με την πρόταξη για λαϊκή κυριαρχία . Φυσικά στην πράξη ο λαός – οι μη προνομιούχοι – ήταν εκείνοι που ευνοήθηκαν μόνο σε μία διακυβέρνηση του Πασοκ . Μόνο στην πρώτη . Αργότερα η πολιτική του Πασοκ πέρασε σε άλλα κύματα . Στα κύματα της κεντροαριστεράς και κυρίως του κέντρου με την διακυβέρνηση του Κώστα Σημίτη. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι η παλαιά βάση του Πασοκ , η εργατική τάξη έχει κατευθυνθεί σε άλλες επιλογές .
Θα είναι όμως άδικο να παραλείψουμε έναν βασικό στόχο που φυσικά πέτυχε το Πασοκ . Ο στόχος δεν ήταν άλλος από την κοινωνική απελευθέρωση . Τα δικαιώματα του παιδιού και των γυναικών μέσα στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης του οικογενειακού δικαίου αναβαθμίστηκαν . Οι ιστορικές πολιτικές για δωρεάν υγεία και παιδεία δεν μπορούν να αμφισβητηθούν από κανέναν .(βέβαια μετά από 50 χρόνια αυτή η κατάσταση έχει ανατραπεί ) .
Τέλος , ένας άλλος πυλώνας της ιδεολογίας του Πασοκ είναι η εγκαθίδρυση των δημοκρατικών διαδικασιών . Όπως είχαμε και πριν αναφέρει, η ίδρυση του Πασοκ συνέπεσε χρονικά μετά την πτώση της χούντας . Ας σημειωθεί ότι οι βασικοί εκφραστές του κόμματος αμφισβητούσαν ότι η διακυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή θα έφερνε έναν δημοκρατικό αέρα σε αυτό τον τόπο. Ας κάνουμε όμως μία κριτική . Δεν είναι αυτό το κείμενο , κείμενο αγιοποίησης του Πασοκ και του Ανδρέα Παπανδρέου. Φυσικά στην πρώτη περίοδο του Πασοκ κυριάρχησαν αριστερές πολιτικές . Δυστυχώς κυριάρχησε παράλληλα και μία κουλτούρα λαϊκισμού. Εύκολες πολιτικές που μεγιστοποίησαν το μέγεθος του δημόσιου τομέα , οικονομικές πολιτικές που αύξησαν υπερβολικά το δημόσιο χρέος , πολιτικά συνθήματα που δεν ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθούν . Επιπλέον , ο στόχος της κοινωνικής κινητικότητας και της μείωσης των κοινωνικών ανισοτήτων ικανοποιήθηκε μόνο στα πρώτα χρόνια . Στην συνέχεια παρατηρήσαμε ότι αυτός ο στόχος παραμελήθηκε . Αντίθετα είδαμε σε κεντρικό αλλά και σε περιφερειακό επίπεδο μία κυριαρχία σοσιαλιστικής – σοσιαλδημοκρατικής ελίτ που έχασε κάθε επαφή με την εκλογική βάση του Πασοκ. Μερικοί αναγνώστες θα παρατηρήσουν για ποιο λόγο αναφέραμε τον στόχο της αναβάθμισης των δημοκρατικών διαδικασιών με συνδυασμό τις οικονομικές πτυχές των πολιτικών του κόμματος . Η απάντηση είναι μία . Μόνο ένας οικονομικά αυτόνομος πολίτης θα είναι ικανός να απολαμβάνει τα πλεονεκτήματα μίας ουσιαστικής δημοκρατικής κατάστασης . Τουλάχιστον από την δεκαετία του 90 αυτό δεν το έχουμε δει .
Ας φτάσουμε στο σήμερα . Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πολλά . Την περίοδο των μεγάλων έργων του Κώστα Σημίτη , την ατυχή προσπάθεια του Γιώργου Παπανδρέου να μεταρρυθμίσει την χώρα σε καταστάσεις χρεοκοπίας του Ελληνικού κράτους , την συγκινητική προσπάθεια της Φώφης Γεννηματά να κρατήσει το κόμμα , την ανυπομονησία του Ευάγγελου Βενιζέλου να γίνει πρωθυπουργός (αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να γίνει πρωθυπουργός ο Αντώνης Σαμαράς ) και φυσικά την πολιτική αγωνία του Νίκου Ανδρουλάκη να περάσει το Πασόκ στην δεύτερη θέση( θα είναι ιστορική ειρωνεία να το καταφέρει κάποιος άλλος στις επόμενες εθνικές εκλογές )
Μετά από 50 χρόνια ίδρυσης του Πασοκ , μετά από 50 χρόνια εγκαθίδρυσης της δημοκρατίας στην χώρα μας , τα λαϊκά και τα εθνικά αιτήματα είναι παρόντα . Φυσικά η πολιτική ιδεολογία του Πανελλήνιου σοσιαλιστικού- σοσιαλδημοκρατικού κινήματος είναι επίκαιρη . Το αίτημα για εθνική ανεξαρτησία έχει αλλάξει φυσικά περιεχόμενο . Ο κύριος στόχος είναι η αναβάθμιση της χώρας στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης . Μετά την τραγική περίοδο των μνημονίων , η χώρα μας οφείλει να βρεθεί ξανά στον πυρήνα της . Όχι μόνο το Ελληνικό κράτος αλλά κυρίως οι Έλληνες πολίτες . Η εθνική ανεξαρτησία για να μπορεί να πραγματοποιηθεί θα πρέπει το Ελληνικό κράτος να γίνει οικονομικά αυτόνομο . Ας μην γελιόμαστε μεταξύ μας . Φυσικά ακόμη δεν είναι οικονομικά αυτόνομο .
Ο στόχος της λαϊκής κυριαρχίας είναι και αυτός επίκαιρος . Δεν μιλάμε βεβαίως για ένα σοσιαλιστικό στόχο . Μιλάμε για μία αξιοπρεπή ζωή όλων των κοινωνικών στρωμάτων . Για αναβάθμιση της αγοραστικής δύναμης όλων των πολιτών που ζουν σε αυτή την χώρα , για αξιοκρατία , για μία δίκαιη παιδεία και μία ουσιαστική δημόσια υγεία . Για την απουσία των κοινωνικών ανισοτήτων και για την ύπαρξη ενός βιώσιμου αλλά και αποτελεσματικού κοινωνικού κράτους . Τέλος , το Πασοκ οφείλει να ξαναφέρει την δημοκρατία στο προσκήνιο . Τα τελευταία 15 χρόνια , με σχεδόν όλα τα κόμματα που κυβέρνησαν , οι δημοκρατικές συνθήκες της χώρας μας ,οι δημοκρατικοί θεσμοί έχουν αλλοιωθεί. Αυτό το έχει κατανοήσει ο κάθε πολίτης . Δεν είναι τυχαίο ότι το ποσοστό της αποχής ολοένα και αυξάνεται , ότι οι επιλογές αντισυστημικών κομμάτων ολοένα και αυξάνονται . Το ΠΑΣΟΚ οφείλει να κοιτάξει στα μάτια τις ανάγκες όλων . Μπορεί όμως ? Θα μπορέσει μόνο έρθει η δημοκρατία και στο εσωτερικό του κόμματος .Θα μπορέσει μόνο αν εξαφανιστούν φαινόμενα διαφθοράς αλλά και νεποτισμού . Θα μπορέσει μόνο αν πάρει ξεκάθαρες πολιτικές θέσεις . Η ευκαιρία της ιστορίας για κυριαρχία του Συριζα στον κεντροαριστερό χώρο φαίνεται να έχει περάσει . Για να γίνει αυτό τελεσίδικα οφείλει το πασοκ να κάνει τα δύσκολα βήματά του . Θα τα καταφέρει ? Το μέλλον θα δείξει . Αν δεν τα καταφέρει όμως η κυριαρχία της Νέας Δημοκρατίας θα συνεχιστεί στο απρόβλεπτο διηνεκές…
