Οταν ένας ασθενής χρειάζεται να πάει από φαρμακείο σε φαρμακείο και σε τρίτο φαρμακείο, τελικά να διασχίζει χιλιόμετρα, αλλάζοντας γειτονιές και ολόκληρες περιοχές και πάλι να μην καταφέρνει να βρει το απαραίτητο για την υγεία του φάρμακο, τότε είναι βέβαιο ότι υπάρχει πρόβλημα. Κι όταν ο ασθενής αυτός είναι καρκινοπαθής ή καρδιοπαθής ή πρόσφατα χειρουργημένος ή 85 χρόνων και άνω, η ταλαιπωρία γίνεται ακόμα μεγαλύτερη.
Καταρρίπτοντας το πανελλήνιο ρεκόρ, οι ελλείψεις φαρμάκων στη χώρα μας αυτή τη στιγμή έχουν ξεπεράσει τους 400 κωδικούς και αφορούν όλες τις κατηγορίες ασθενειών (!), καταγγέλλει ο Φαρμακευτικός Σύλλογος της Αθήνας (ΦΣΑ). Και αυτό την ώρα που ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας έχει αυτοαναγορευτεί σε υπουργό που θα δώσει τέλος στην ταλαιπωρία των πολιτών για την προμήθεια των φαρμάκων τους! Οι φαρμακοποιοί κάνουν λόγο για κατάσταση που «δημιουργεί κίνδυνο για την υγεία των ασθενών», που «έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο», για την οποία «δυστυχώς, παρά τις επανειλημμένες οχλήσεις μας, η πολιτεία δεν έχει πάρει κανένα μέτρο».
«Είναι τόσο τραγική η κατάσταση που σκέφτηκα ότι πάμε για κραχ», λέει στην «Εφ.Συν.» η Ελένη Κ., είκοσι χρόνια φαρμακοποιός. «Μπαίνω να δώσω παραγγελία και το 25% των κωδικών είναι κόκκινα», μας λέει. «Ερχονται ασθενείς, δεν έχουμε το φάρμακό τους, τηλεφωνιόμαστε οι φαρμακοποιοί μεταξύ μας. Οταν δεν το βρίσκουμε μεταξύ μας, δεν το βρίσκουμε στην αποθήκη και πρέπει να πούμε στον ασθενή “Ξεκίνα να ψάξεις”, τα πράγματα είναι πολύ άσχημα», προσθέτει.
Λείπουν όλων των ειδών τα φάρμακα, λένε οι φαρμακοποιοί. Από ηπαρίνες, που είναι αντιπηκτικές ενέσεις, απαραίτητες έπειτα από κάθε χειρουργείο, μέχρι καρδιοτονωτικά φάρμακα για την καρδιακή ανεπάρκεια και από τα βασικά φάρμακα για τη νόσο Πάρκινσον μέχρι φάρμακα για τον έλεγχο των παρενεργειών της χημειοθεραπείας, αλλά και την ίδια τη χημειοθεραπεία για τους ογκολογικούς ασθενείς. Φάρμακα φτηνά βασικά που κοστίζουν από 2 ευρώ μέχρι πολύ ακριβά.
«Τεχνητές ελλείψεις» ή παράλληλες εξαγωγές
Οι ελλείψεις είναι τόσο σοβαρές, που οι οργισμένες επιστολές ασθενών φτάνουν κατά δεκάδες ακόμα και στο γραφείο του πρωθυπουργού. Η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ) απηύθυνε έκκληση χθες στο υπουργείο Υγείας να προβεί στις ανάλογες ενέργειες προκειμένου να επέλθει και πάλι η ομαλοποίηση της διάθεσης φαρμάκων. Οι ελλείψεις βασικών αντινεοπλασματικών φαρμάκων για τους καρκινοπαθείς, σύμφωνα με την Ομοσπονδία, σημαίνουν σοβαρές καθυστερήσεις και ακυρώσεις χημειοθεραπειών που έχουν οδηγήσει ασθενείς και γιατρούς σε απόγνωση.
Κάθε φορά που «λείπουν» κάποιοι κωδικοί από την εγχώρια αγορά, αν δεν έχει πρόβλημα παραγωγής μια εταιρεία, όλα δείχνουν προς την κατεύθυνση των «τεχνητών ελλείψεων» και των παράλληλων εξαγωγών, ένα ζήτημα διαχρονικό που ποτέ όμως δεν είχε λάβει τέτοιες διαστάσεις. Οι ελλείψεις κυμαίνονταν μεταξύ 80-100 κωδικών και κάποιες φορές είχαν αγγίξει τους 200 στο παρελθόν. Ποτέ όμως τους 400.
«Το πρόβλημα ξεκινάει από το γεγονός ότι το φάρμακο αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα και όχι, όπως θα έπρεπε, ως αγαθό», λέει στην «Εφ.Συν.» ο Γιάννης Καβαλάρης, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου (ΠΦΣ). Οι εξαγωγές των φαρμάκων, ξεκαθαρίζει, γίνονται νόμιμα, ακολουθώντας τους κανόνες του εμπορίου, ζήτηση – προσφορά, όπως ορίζει η συνθήκη του Μάαστριχτ για την ελεύθερη διακίνηση εμπορευμάτων. Παράδειγμα: εισάγεται ένα φάρμακο στη χώρα μας όπου κοστίζει 1-2 ευρώ, παραμένει για μία νύχτα σε μια φαρμακαποθήκη και την άλλη μέρα επανεξάγεται στη Γερμανία, όπου η τιμή του είναι 25 ευρώ. Τη διαφορά μοιράζονται οι φαρμακαποθήκες (Ελλάδας και Γερμανίας), το κράτος φαίνεται ότι κάνει «εξαγωγές» και ωφελείται πολιτικά, ενώ και οι φαρμακοβιομηχανίες εξυπηρετούνται, αφού γνωρίζουν ότι ένα φάρμακο δεν μπορεί να είναι βιώσιμο ταυτόχρονα στην Ελλάδα που κάνει 50 ευρώ και στη Γερμανία που κάνει 200.
Από τους κωδικούς που λείπουν, 15 έχουν περιθώριο κέρδους 100%-650% και 67 από 30%-98%, αναφέρει στην «Εφ.Συν.» ενδεικτικά ο Κωνσταντίνος Λουράντος, πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αθήνας (ΦΣΑ). «Εάν δεν υπάρξει άμεση παρέμβαση από όσους ενδιαφέρονται και είναι αρμόδιοι για την κάλυψη της ελληνικής αγοράς σε φάρμακα, σε λίγο δεν θα βρίσκουμε τίποτα στην εσωτερική αγορά», προσθέτει.
Η πολιτεία
Μπορεί να κάνει κάτι η πολιτεία; Ναι, απαντά ο Ηλίας Γιαννόγλου, πρώην αντιπρόεδρος του ΕΟΦ. «Οι εξαγωγές επιτρέπονται μόνο στον βαθμό που υπάρχει κάλυψη της εγχώριας ζήτησης», τονίζει με νόημα. Γι’ αυτόν τον λόγο, εξηγεί, θα πρέπει ο αρμόδιος φορέας, που είναι ο ΕΟΦ, με την επίβλεψη του υπουργείου Υγείας, να είναι σε διαρκή εγρήγορση για να παρακολουθούν την επάρκεια φαρμάκων στην Ελλάδα και να προβαίνουν στη λήψη των απαραίτητων μέτρων, όπως απαγόρευση εξαγωγών στους κρίσιμους κωδικούς για τους οποίους οι Ελληνες ασθενείς δεν βρίσκουν φάρμακα. Οι απαγορεύσεις αυτές, τις οποίες μπορεί να επαναλαμβάνει κατά διαστήματα, διαρκούν 3- 6 μήνες και είναι ένας τρόπος να λειτουργεί πυροσβεστικά ο ΕΟΦ προκειμένου να ομαλοποιηθεί η εγχώρια αγορά.
Μέχρι στιγμής υπάρχει πλήρης αδράνεια από την πλευρά της πολιτείας. Ο ΕΟΦ μάλιστα ζητάει από τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο και τους κατά τόπους Φαρμακευτικούς Συλλόγους να καταγράψουν τους κωδικούς που είναι σε έλλειψη, τη στιγμή που έχει στη διάθεσή του online πλατφόρμα με όλα τα στοιχεία των εξαγωγών, ακόμα και των κωδικών που φεύγουν στο εξωτερικό σε πραγματικό χρόνο! Στα δε e-mails των φαρμακοποιών από όλη τη χώρα για ελλείψεις απαντάει ότι δεν υφίστανται ελλείψεις! Χαρακτηριστική της σύγχυσης του αρμόδιου για τη διασφάλιση της ελληνικής αγοράς σε φάρμακα ΕΟΦ, η ανακοίνωση που εξέδωσε η διοίκησή του αργά χθες το βράδυ, μόνο για τα ογκολογικά φάρμακα, όπου αποδίδει τις ελλείψεις σε «προβλήματα στην παραγωγική διαδικασία κάποιων σκευασμάτων» που έχουν ως αποτέλεσμα να «παρατηρούνται ελλείψεις σε παγκόσμιο επίπεδο, οι οποίες έχουν αντίκτυπο και στην ελληνική αγορά»…
