“Εκεί που σ’ αγαπάνε δεν είναι ποτέ νύχτα” λέει μια Αφρικανική παροιμία και θα αρχίσω με αυτή τη φράση γιατί σήμερα θα σας μιλήσω για έναν άνθρωπο που από αυτή τη μικρή γνωριμία που είχαμε, θεωρώ πως και ο ίδιος πιστεύει πως έχει μια αποστολή σε αυτόν τον κόσμο.
Αποστολή να αγαπάει και να το μεταδίδει. Η αγάπη είναι το Α και το Ω και η πραγματική αγάπη για τις αξίες και τα ιδανικά δεν χάνεται ποτέ.
Ο Σταύρος Καλλιγάς είναι από εκείνους τους ηθοποιούς που δεν τον νοιάζουν τα πολλά φωτά. Είναι από τους ρομαντικούς της Τέχνης.
Προσωπικά σαν παιδί μου έχει χαρίσει ατελείωτες ώρες γέλιου στις συνεργασίες που είχε με τον Γιώργο Μητσικώστα.
Ο ωραίος λόγος αν συνδυάζεται και με αγνή ψυχή τότε γίνεται διαπαιδαγώγηση. Τον Σταύρο τον αφήνεις να σου μιλάει. Δεν τον διακόπτεις. Δεν χρειάζεται εξάλλου γιατί απλά κάθεσαι και ακούς. Η ακοή είναι η σημαντικότερη πηγή μάθησης. Μαθαίνεις από εκείνον. Ξέρει τι να πει. Συγκεκριμένος στα λόγια και στις αρχές του.
Η πρώτη του τηλεοπτική εμφάνιση ήταν με τον Νίκο Φώσκολο στη θρυλική «Καλημέρα Ζωή» όταν ο ίδιος ήταν ακόμα ακροατής στη σχολή όπως μου είπε.
Εγώ ήμουν αρκετά μικρός για να το θυμηθώ αλλά κάθισα και μελέτησα τις συνεργασίες του. Κάτι που τον εξέπληξε ευχάριστα. «Που το βρήκες αυτό;» αναφώνησε ενθουσιασμένος μόλις του έκανα την ερώτηση.
Αφού μιλήσαμε για Τέχνες, για ποδόσφαιρο, για πολιτική με ευχαρίστησε και τον ευχαρίστησα. Τον κάλεσα και στην ταβέρνα μας στην Παύλιανη και γενικώς υπήρχε ένα ευχάριστο κλίμα στη συνέντευξη μας.
Φιλικός και προσιτός. «Σταύρο θα με λες, άσε το κύριε Καλλιγά» μου είπε χαριτολογώντας.
Όπως έχω πει πολλές φορές αυτοί οι άνθρωποι είναι κίνητρο, ειδικά για κάποιον σαν εμένα που τώρα ξεκινάω την δημοσιογραφική μου σταδιοδρομία είναι αυτό που λέμε μνήμη. Η σμίλευση σου σαν άνθρωπος έρχεται μέσα από την επικοινωνία και την διαπαιδαγώγηση από τις εμπειρίες που αποκομίζεις.
Αλλά ας μην χρονοτριβούμε. Θα τον αφήσω να τον απολαύσετε για λογαριασμό του Lay-Out. Gr!
- Πως θυμάσαι την παιδική σου ηλικία και πως πήρες την απόφαση να ασχοληθείς με την ηθοποιία
Η παιδική μου ηλικία δεν είχε καμία σχέση με τις τέχνες ή το θέατρο. Η παιδική μου ηλικία είχε πιο πολύ αθλητισμό, είχε κάποια χρόνια στην Ελλάδα κάποια χρόνια στην Αφρική γιατί έχω διπλή καταγωγή. Η απόφαση μου να ασχοληθώ με το θέατρο ήρθε σε ηλικία 20 ετών όταν γνώρισα έναν φίλο στο στρατό που ήταν ηθοποιός. Βασικά το έκανα από περιέργεια η αλήθεια είναι. Στην πορεία κατάφερα να σπουδάσω. Μετά τα πράγματα ήρθαν φυσιολογικά. Από μόνα τους!
- Ένα μέρος της καταγωγής σου είναι από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό! Ποιες είναι οι αναμνήσεις σου από εκεί;
Εκεί έζησα τα καλύτερα παιδικά μου χρόνια. Ήταν εύκολα. Από πολλές απόψεις ήταν εύκολα. Ζούσα σε περιοχή που δεν είχε εγκληματικότητα. Τα παιδιά ήμασταν ελεύθερα, ζούσα πάρα πολύ όμορφα.
- Αντιμετώπισες ποτέ στο σχολείο ή στη ζωή σου ρατσιστικά σχόλια εξαιτίας της «διαφορετικής» καταγωγής. Έτυχε να σου κλείσουν πόρτες για αυτό το λόγο και στη μετέπειτα καριέρα σου ή όχι;
Σχόλια ναι. Ρατσισμό όχι. Δεν έχω αντιμετωπίσει ρατσισμό ουσιαστικά, πέρα από ελάχιστες φορές που δεν ήταν και κανόνας. Το οξύμωρο είναι ότι εδώ είμαι μαύρος, εκεί είμαι λευκός στην Αφρική. Οπότε ξέρεις, οπτικά τουλάχιστον και εδώ και εκεί είμαι ξένος. Ως πρώτη όψη με θεωρούν ξένο και έχει πλάκα αυτό (γέλια). Πάντως ρατσισμό που να μου κλείσει πόρτες όχι δεν το έχω βιώσει
- Αυτό όμως είναι και τύχη;
Δεν ξέρω αν είναι τύχη. Είναι θέμα το τι επιτρέπει ο καθένας γιατί το έχω φιλοσοφήσει το θέμα. Είναι τι όρια βάζει ο καθένας για τον τρόπο που θα τον αντιμετωπίσουν οι άλλοι και τι περιθώρια αφήνει. Εγώ δεν άφηνα ποτέ περιθώρια, ούτε και ήμουν άνθρωπος που ξεχώριζα τους ανθρώπους από το χρώμα, από τη θρησκεία, την προέλευση. Σε αυτό με βοήθησε πάρα πολύ το γεγονός ότι έζησα στην Αφρική γιατί εκεί ήμασταν από όλες τις φυλές. Ειδικά στο σχολείο που πήγαινα, που ήταν ένα βελγικό γαλλόφωνο και ήταν το καλύτερο σχολείο της πόλης. Σε αυτό το σχολείο επειδή υπάρχουν και πολλοί μετανάστες στην Αφρική, ήμασταν από παντού. Από Ελλάδα, από Βέλγιο, από Γαλλία, από Καναδά, από Χιλή, Αφρικανοί, Ινδία. Οπότε ο τρόπος που έζησα τα χρόνια μου εκεί με δίδαξαν να μην δίνω σημασία ούτε στο χρώμα, ούτε στην εθνικότητα ώστε να κρίνω τους ανθρώπους
- Η ερώτηση μου είναι η εξής. Αφού περισσότερα μας ενώνουν παρά μας χωρίζουν γιατί να καλλιεργούμε ρατσιστικά στερεότυπα;
Ναι! Κοίτα αυτή είναι μεγάλη κουβέντα τώρα. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους καλλιεργούνται τα ρατσιστικά στερεότυπα. Το θέμα είναι γιατί ευδοκιμούν; Κάποιος τα καλλιεργεί αλλά ευδοκιμούν κιόλας. Παράδειγμα αν καλλιεργήσεις ένα φυτό μέσα στην έρημο δεν θα ευδοκιμήσει. Υπάρχει πρόσφορο έδαφος. Το πρόσφορο έδαφος για εμένα είναι καθαρά θέμα παιδείας, είναι θέμα και κοινωνικών, πολιτισμικών, οικονομικών συγκυριών που κάνει τους ανθρώπους να είναι καχύποπτοι, ξενοφοβικοί, να φοβούνται για την ύπαρξη τους, για τη δουλειά τους, για το βιοτικό τους επίπεδο και βρίσκουν αυτοί που τα καλλιεργούν αυτές τις πεποιθήσεις βρίσκουν πολύ πρόσφορο έδαφος. Αυτό πιστεύω συνοπτικά!
- Θα σε γυρίσω λίγα χρόνια πίσω στην «Καλημέρα Ζωή». Πως θυμάσαι την συνεργασία σου με το Νίκο Φώσκολο και τι αποκόμισες από αυτή τη συνεργασία.
Που το βρήκες αυτό; (γέλια). Ήτανε η πρώτη μου επαγγελματική, τηλεοπτική παρουσία. Ήμουν ακόμα ακροατής στη σχολή. Δεν είχα δώσει καν εξετάσεις. Ή είχα δώσει και περίμενα; Τέλος πάντων δεν είχα αρχίσει καν το πρώτο έτος της σχολής και έκανα την πρώτη μου τηλεοπτική παρουσία. Για εμένα ήτανε πώς να το πω. Είδες που σου είπα ότι δεν είχα καμία σχέση με το θέατρο ή την υποκριτική, γιατί όλα ήρθαν ξαφνικά από μόνα τους, ήτανε σαν να το έκανα χρόνια αυτό και μπήκα ξαφνικά με περίσσιο σε εισαγωγικά θράσος να παίξω, να μπω στα πράγματα μέσα βαθιά και χωρίς καμία αναστολή, χωρίς να φοβηθώ κάτι. Αυτό που κέρδισα ήτανε ότι απέκτησα μέσα από αυτόν τον τρόπο που αντιμετώπισα τις πρώτες μου δουλειές τότε, απέκτησα μια άνεση η οποία με βοήθησε αργότερα να στέκομαι αξιοπρεπώς παρόλο που δεν είχα πάει ακόμα στη σχολή.
- Δηλαδή στην ουσία είναι κάτι σαν ένστικτο ας πούμε;
Όχι ας πούμε. Ακριβώς! Βρήκες την λέξη την κατάλληλη που τη χρησιμοποιώ και εγώ για να διαχωρίσω την πορεία μου στην υποκριτική της πρώτης δεκαετίας και της δεύτερης δεκαετίας. Στην πρώτη δεκαετία με βοηθούσε πολύ το ένστικτο μου στο να στέκομαι αξιοπρεπώς. Απλά δε μου αρκούσε στο να στέκομαι αξιοπρεπώς και προσπάθησα μέσα από μια διαδικασία αυτοβελτίωσης να εξελιχθώ, μετά μπήκε στη ζωή μου και αυτό που στην υποκριτική ονομάζουμε τεχνική και αυτό είναι τα τελευταία 11 χρόνια ουσιαστικά που με καθοδηγεί και όχι τόσο το ένστικτο.
- Σε γνωρίσαμε και σε ευχαριστούμε για το γέλιο που μας προσέφερες μέσα από την συνεργασία σου με τον Γιώργο Μητσικώστα. Οι εκπομπές εκείνες είχαν χιούμορ αλλά πλέον παρατηρώ πως έχει αντικατασταθεί με το «καφριλίκι». Ποια είναι η γνώμη σου επ`αυτού και τι είναι αυτό που σε ενοχλεί στη σύγχρονη τηλεόραση;
Δεν μπορώ να πω ότι με ενοχλεί η τηλεόραση. Δεν είναι η τηλεόραση το πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι το τι θέλει ο κόσμος να του στέλνεις. Τι θέλει να το ταϊζεις. Ουσιαστικά δεν μπορεί να γίνει αντικατάσταση. Δεν είναι θέμα αντικατάστασης, είναι ότι απλά έχει πάψει να δίνεται βήμα σε αυτό το είδος χιούμορ που βγάζαμε από την εκπομπή του Μητσικώστα. Αυτό που επικρατεί σήμερα είναι το εύκολο. Το εύκολο είναι το να χλευάσεις, το να έχεις έναν εύκολο στόχο ακίνδυνο, ο οποίος ας πούμε δεν μπορεί να αντιδράσει. Το χιούμορ ας πούμε το ρατσιστικό, το σεξιστικό. Ουσιαστικά δεν διορθώνει κάτι σε μια κοινωνία, γιατί κακά τα ψέματα η σάτιρα, η πραγματική σάτιρα είναι αυτή που πρέπει να διορθώνει τα κακώς κείμενα μιας κοινωνίας. Σατιρίζοντας τώρα ανθρώπους που μπορεί να είναι ανάπηροι, που μπορεί να είναι μαύροι, μπορεί να είναι άλλη κουλτούρας, μπορεί οτιδήποτε δεν είναι αστεία τα οποία προσφέρουν κάτι σημαντικό στο να βελτιωθεί μια κοινωνία οπότε δεν είναι σάτιρα. Είναι χοντροκομμένα αστεία και δεν έχουν καμία αξία πέρα από το να εκτονώσει ο άλλος τα ένστικτα του!
- Τον τελευταίο καιρό παρατηρούμε πως άνοιξε ο ασκός του Αιόλου γύρω από το κίνημα #metoo. Τι προβλέπεις πως θα γίνει από εδώ και πέρα και πως ένιωσες ακούγοντας τις «πρώτες πνοές των ανέμων»;
Λοιπόν! Κατ`αρχάς δεν μπορώ να προβλέψω κάτι, δεν είμαι ούτε ειδικός, ούτε έχω την ικανότητα να προβλέψω τι θα γίνει από εδώ και πέρα σε σχέση με το metoo. Αυτό που εύχομαι είναι για όσο διάστημα διαρκέσει, γιατί δεν κρατάει για πάντα, ποτέ δεν κρατάει για πάντα. Αυτό που εύχομαι λοιπόν είναι ως κοινωνία, γιατί δεν έχει κάνει μόνο με το χώρο της Τέχνης, αλλά ως κοινωνία να μπορέσουμε να καθαρίσουμε έστω και κάποια σκουπιδάκια. Να μπορέσουμε δηλαδή να αποκτήσουμε λίγο πιο καθαρό κοινωνικό ορίζοντα και περιβάλλον. Αυτό ελπίζω. Τώρα αν θα ξανασυμβεί ή όχι αυτό δεν το γνωρίζω. Τώρα το πώς ένιωσα η αλήθεια είναι ότι παρόλο που είμαι στο χώρο της υποκριτικής εδώ και 24 χρόνια και παρόλο που είχα ακούσει διάφορα πράγματα ως παραφιλολογία κυρίως, η αλήθεια είναι ότι σοκαρίστηκα με αυτά που βγήκαν στην επιφάνεια. Όχι ότι έπεσα από τα σύννεφα κιόλας, δηλαδή έχοντας ακούσει κάποια πράγματα και μετά τις λεπτομέρειες, εκεί ήταν που σοκαρίστηκα. Στις λεπτομέρειες. Μέχρι το σημείο της παρενόχλησης πολλοί άνθρωποι μπορούν να φανταστούν αλλά από εκεί και πέρα όταν ακούγονται πράγματα για βιασμούς, για παιδοβιασμούς, για trafficking, αυτό με σόκαρε πάρα πολύ και με θύμωσε κιόλας. Γιατί πολλούς από τους ανθρώπους που κατηγορούνται τους γνωρίζω και προσωπικά και με κάποιους έχω συνεργαστεί κιόλας στο παρελθόν. Είναι ευαίσθητο θέμα που τον πρώτο λόγο πρέπει να τον έχουν οι άμεσα εμπλεκόμενοι.
- Τι σημαίνει για εσένα η λέξη πολιτισμός και πως μπορούμε να τον διασφαλίσουμε ακέραιο;
Για εμένα η λέξη πολιτισμός σημαίνει μια όμορφη, αγγελικά πλασμένη κοινωνία και όταν λέω όμορφη εννοώ αισθητικά όμορφη. Αυτό που είχαν και στην αρχαία Αθήνα ως επί τω πλείστον. Οποιοδήποτε δημιούργημα ήτανε ποίηση, ήταν συνδεδεμένο με την ποίηση και όταν λέω ποίηση δεν εννοώ την συγγραφή ποιημάτων. Ποίηση εννοώ την δημιουργία και την αισθητική. Για εμένα αυτό είναι πολιτισμός. Όταν μπορούμε να πετύχουμε σε διάφορες εκφάνσεις της καθημερινότητας μας μια τέτοια αισθητική για εμένα είναι πολιτισμός. Όταν αυτό μπορούμε να το κάνουμε να είναι πηγαίο, να βγαίνει από μέσα μας αυτό είναι πολιτισμός. Όταν μπορούμε να το εφαρμόζουμε στην καθημερινότητα μας, στην συμπεριφορά μας, στον να γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι, καλύτερα κοινωνικά όντα για εμένα αυτό είναι πολιτισμός. Ως εκ τούτου, αν η ερώτηση αφορά αποκλειστικά τις Τέχνες, θεωρώ πως οι Τέχνες οφείλουν να έχουν ως στόχο αυτό το πράγμα. Να κάνουν τον άνθρωπο καλύτερον ατομικά αλλά και ως μέλος της κοινωνίας συνολικά. Μέσα από την αισθητική τους.
- Τι είναι αυτό που θαυμάζεις και αυτό που σε πληγώνει στο συγκεκριμένο θέμα;
Αυτό που θαυμάζω είναι πως υπάρχουν άνθρωποι φωτεινοί. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν αγνούς στόχους μέσα τους, μέσα από τις Τέχνες και αυτοί οι άνθρωποι έστω και με δυσκολία βρίσκουν μια δίοδο, ένα βήμα, έναν δίαυλο να επικοινωνήσουν αυτή την αισθητική την οποία έχουν καλλιεργήσει στην ψυχή τους, να την επικοινωνήσουν με το ευρύ κοινό. Αυτό που με πληγώνει είναι το κοινό (γέλια). Το ευρύ κοινό. Είναι το κοινό που σε πολύ μεγάλο ποσοστό κατευθύνεται προς το εύπεπτο, προς το λιγότερο καλό αισθητικά. Δυστυχώς υπάρχει και μια μερίδα που κατευθύνεται προς το χυδαίo. Eκχυδαϊζεται ένα μέρος της Τέχνης είτε μιλάμε για θέατρο με χιούμορ σεξιστικό που έλεγα προηγουμένως, είτε μιλάμε για το τραγούδι που περισσότερο μετράει η εικόνα και βλέπεις στο εξωτερικό, για παράδειγμα την Adelle η οποία μπορεί να είναι λίγο αλλήθωρη, να έχει λίγα κιλά παραπάνω αλλά κάνει καριέρα κανονικά. Στην Ελλάδα δεν υπήρχε περίπτωση να κάνει καριέρα με την φωνάρα που έχει, θα ήταν πάρα πολύ δύσκολο. Θα έπρεπε να έχει γνωριμίες, να έχει κάποιο μέσο και δυστυχώς έχει αρχίσει και εκχυδαϊζεται γενικότερα η Τέχνη και αυτό ως επί τω πλείστων οφείλεται και στους δέκτες, δηλαδή στο κοινό, γιατί αυτό ζητάει το κοινό, αυτό το σερβίρουν. Αυτό είναι κάτι που με πληγώνει. Με πληγώνει αλλά δε με πτοεί. Δε με πτοεί γιατί πιστεύω, πως πάντα θα υπάρχει χώρος, μια μικρή δίοδος, μια μικρή χαραμάδα φωτός για ανθρώπους της Τέχνης που έχουν την δυνατότητα, τη θέληση και την έμπνευση και τα όμορφα αισθητικά στοιχεία για να τα μεταδώσουν στην κοινωνία.
- H υποκριτική τέχνη της πολιτικής πως θα αντιμετωπιστεί ώστε να εξασφαλίσουμε μια υγιή δημοκρατική κοινωνία;
Υποκριτική τέχνη της πολιτικής;
(Επανάληψη της ερώτησης. Ορισμένοι συνδυάζουν την υποκριτική με την πολιτική. Λένε ότι οι πολιτικοί παίζουν θέατρο)
Σε αυτό διαφωνώ κάθετα. Όπως και εγώ προηγουμένως στα πρώτα δέκα χρόνια της καριέρας μου στην υποκριτική, ήτανε με το ένστικτο και τα επόμενα χρόνια μέχρι σήμερα στηρίζονται στην τεχνική. Όταν ανακάλυψα την τεχνική διαπίστωσα πως η υποκριτική δεν έχει καμία σχέση με το ψέμα, δεν έχει καμία σχέση με την υποκρισία και δεν έχει καμία σχέση με την πολιτική αυτό είναι δεδομένο. Η υποκριτική έχει σχέση με την αλήθεια. Μια αλήθεια έστω και συμβατική αλλά είναι αλήθεια. Η πολιτική απέχει έτη φωτός μακριά και από την αλήθεια ή από την Τέχνη και Τέχνη εννοώ την δημιουργία, το δημιουργικό κομμάτι των ανθρώπων απέχει πολύ από το κομμάτι των ανθρώπων και θεωρώ πως η πολιτική είναι κάτι το οποίο δεν συγκρίνεται. Είναι σαν να συγκρίνουμε ανόμοια πράγματα μεταξύ τους.
- Η τέχνη λένε πως θέλει «γερό στομάχι». Μήπως είναι μια λανθασμένη ιδεολογία που οδηγεί σε καταπίεση και τι είναι αυτό που οφείλουμε να κάνουμε ώστε να διατηρούμε την Τέχνη ζωντανή στις εποχές που διανύουμε;
Αυτή η έκφραση «η Τέχνη θέλει γερό στομάχι» κρύβει μια δόση αλήθειας. Δεν είναι όλη η αλήθεια. Καλώς ή κακώς στην Τέχνη, επειδή δεν είναι επάγγελμα όπως του δικηγόρου, του γιατρού που για να τα εξασκήσεις χρειάζεσαι να έχεις ένα συγκεκριμένο πτυχίο ή να έχεις κάποιες συγκεκριμένες πανεπιστημιακές σπουδές. Όλη η υπόθεση είναι καθαρά πρακτική και λιγότερο θεωρητική. Ο λόγος που πρέπει να έχεις γερό στομάχι τουλάχιστον στην Ελλάδα για να θεωρηθείς καλλιτέχνης, είναι επειδή κάποια πράγματα δεν γίνονται με τον τρόπο που θα έπρεπε, κάποια πράγματα δεν περιχαρακώνονται και δεν τίθενται όρια σωστά, ώστε οι άνθρωποι που αποφασίζουν να ασχοληθούν με την Τέχνη να προστατεύονται, να μην εκτίθενται. Για παράδειγμα αν μου ζητήσει το δικό μου παιδί να γίνει ηθοποιός, ένα από τα δικά μου παιδιά να γίνει ηθοποιός και εδώ ότι δεν μπορεί δεν θα βάλω λυτούς και δεμένους ώστε να γίνει και μετά να εκτεθεί. Όταν αυτό λοιπόν συμβαίνει σε πολύ μεγάλη κλίμακα, δηλαδή ότι γίνονται ηθοποιοί, γίνονται τραγουδιστές, γίνονται δεν ξέρω και εγώ τι άλλο, συνθέτες πχ, άνθρωποι οι οποίοι δεν έχουν τα προσόντα και παρόλα αυτά έχουν τις άκρες και με τον τρόπο αυτό παραγκωνίζουν άλλους ανθρώπους που δεν έχουν τις ίδιες άκρες, δεν έχουν τις ίδιες γνωριμίες αλλά ενδεχομένως είναι πολύ καλύτεροι αυτό φέρνει ως αποτέλεσμα το να κατέβει το επίπεδο της Τέχνης. Συνέπεια αυτού είναι ο κόσμος να αμφισβητεί τους καλλιτέχνες, να χλευάζει τους καλλιτέχνες και τέλος πάντων να δημιουργείται μια κατάσταση μέσα στην οποία υπάρχει μια έντονη αμφισβήτηση και ως εκ τούτου βλέπουμε διάφορα θέατρα στην Ελλάδα, ηθοποιούς ανέργους, πολλές παραστάσεις να γίνονται χωρίς να ξέρει κανείς γιατί γίνονται και δεν μιλάω για τον αριθμό των παραστάσεων μιλάω για την ποιότητα των παραστάσεων. Δυστυχώς είναι σαν να λέμε βάζουμε τα δάχτυλα μας μόνοι μας να βγάλουμε τα μάτια μας. Σε αυτό δεν φταίει ο κόσμος, φταίμε εμείς οι ίδιοι. Αυτό πιστεύω!
- Τελικά ο ιός είναι ένα κοινωνικό πείραμα, μια θεωρία συνωμοσίας. Τι πιστεύεις για όλα αυτά;
Κοίτα εμένα μου αρέσει να μιλάω για πράγματα που γνωρίζω. Να μιλάω με βεβαιότητα για πράγματα που γνωρίζω. Εικασίες μπορούν να γίνουν άπειρες. Σε καμία περίπτωση όμως δεν μπαίνω στη θέση των ανθρώπων που πιστεύουν πως υπάρχει κάποια συνομωσία, ότι γίνεται κάποιο πείραμα, ότι υπάρχει μια γενικότερη σκοπιμότητα πίσω από όλο αυτό. Δε μπαίνω σε αυτή τη θέση, γιατί η ιστορία μας έχει διδάξει ότι πάντα υπήρξαν περίοδοι κατά τις οποίες κάποιος ιός, κάποια επιδημία, κάποια πανδημία απείλησε την ανθρωπότητα, απείλησε μέρος της ανθρωπότητας. Οι άνθρωποι αναγκάστηκαν να περιοριστούν, πολλοί άνθρωποι χάθηκαν. Εγώ είμαι άνθρωπος που εμπιστεύεται την επιστήμη. Την κλασσική επιστήμη όχι βέβαια τους επιστήμονες που διαχωρίζουν τη θέση τους από την κλασσική επιστήμη. Πάντα υπήρχαν τέτοιοι και πάντα θα υπάρχουν που θα αμφισβητούν. Μάλιστα χθες πήγα πολύ πρόθυμα και έκανα την πρώτη δόση του εμβολίου μου (γέλια) και περιμένω πως και πώς να κάνω και τη δεύτερη, περιμένω πότε θα εμβολιαστεί όλος ο κόσμος. Τέλος πάντων εγώ εμπιστεύομαι τους επιστήμονες και ο καθένας στον τομέα του. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν σπουδάσει. Σπουδάσαν επί σειρά ετών. Έχουν κάνει μεταπτυχιακά, έχουν κάνει διδακτορικά, έχουν κάνει έρευνες, ασχολούνται συνέχεια με την έρευνα, εξελίσσουν τα μέσα που διαθέτουν για να βελτιώνουν την καθημερινότητα του ανθρώπου, το προσδόκιμο ζωής έχει ανέβει κατά πολύ σε σχέση με πριν από εκατό χρόνια που για παράδειγμα κάποιος στα 50 του θεωρούνταν γέρος ενώ σήμερα είναι νεότατος. Οπότε όλα αυτά τα οφείλουμε στην επιστήμη. Ακόμα και αυτή τη στιγμή που μιλάμε κι εσύ βρίσκεσαι στη Λαμία κι εγώ είμαι στο σπίτι μου και κάνουμε αυτή τη συνέντευξη και συνομιλούμε με τον τρόπο που συνομιλούμε το οφείλουμε στην επιστήμη
- Τι σημαίνουν για εσένα οι λέξεις αγάπη και οικογένεια και πως μπορούμε να κρατήσουμε ακλόνητους αυτούς τους θεμελιώδης θεσμούς;
Αγάπη! Δεν νομίζω πως υπάρχει πιο σημαντική λέξη στην ύπαρξη μας γενικότερα, σε όλα τα έμβια όντα. Δεν νομίζω ότι υπάρχει μεγαλύτερη και πιο σημαντική λέξη. Η αγάπη είναι κάτι το οποίο τρέφει την ψυχή μας. Είναι όπως η τροφή που τρώμε για να διατηρούμε το σώμα μας έτσι και η ψυχή μας χρειάζεται αγάπη. Όσο πιο αγνή και όσο περισσότερη αγάπη παίρνει κάποιος τόσο πιο πολύ εμπλουτίζει την ψυχή του. Όσο πιο πολύ υγιεινή τροφή τρώει κάποιος τόσο πιο πολύ εμπλουτίζει το σώμα του. Αλλά όχι σε υπερβολή. Υπάρχει πάντα ένα όριο κατώτατο, ένα όριο ανώτερο και κάπου εκεί ανάμεσα πρέπει να είναι και αυτό που ονομάζουμε αγάπη. Η οικογένεια είναι προέκταση της αγάπης. Είναι προέκταση της αγάπης για τον συνάνθρωπο, της αγάπης για τη ζωή. Εγώ ας πούμε έχω δύο παιδιά, είναι για εμένα όλη μου η ζωή. Μαζί με τη γυναίκα μου. Συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους αυτές οι έννοιες οπότε καλό είναι να το έχουμε όλοι μας στο μυαλό μας αυτό και να προσπαθούμε να βρούμε όλοι οι άνθρωποι τι σημαίνει πραγματική αγάπη και όχι κατ`επίφασιν αγάπη γιατί το ακούμε και αυτό. Η αγάπη φαίνεται, δείχνεται καθημερινά με τις πράξεις, με τον τόνο της φωνής, με το βλέμμα, με το άγγιγμα, με την αγκαλιά. Τώρα για το πώς μπορούμε να διαφυλάξουμε την οικογένεια και τις αξίες αυτό έχει να κάνει με τις αρχές που έχει ο κάθε άνθρωπος που αποφασίζει να κάνει οικογένεια, τις δυνατότητες που έχει να κάνει οικογένεια. Γιατί μην ξεχνάμε δεν είναι μόνο η θέληση και η διάθεση αλλά είναι και οι δυνατότητες δηλαδή το να μπορεί κάποιος να αφιερώνει χρόνο στα παιδιά του και στην οικογένεια του, να μπορεί κάποιος να ασχολείται ενεργά στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών του, στη μετάδοση της αγάπης, το ενδιαφέρον, της αγωνίας που μπορεί να έχει κάθε άνθρωπος για το μέλλον της οικογένειας του ή των παιδιών του. Πως θα τα διαφυλάξουμε; Είναι σύνθετο, είναι κάτι πάρα πολύ σύνθετο. Κατ`αρχάς πρέπει να ξεκινήσουμε ο καθένας από τον εαυτό του, ο καθένας χρειάζεται να περνάει καθημερινά από μια διαδικασία αυτοβελτίωσης, να ξέρει ποιες είναι οι αδυναμίες του, να ξέρει τι μπορεί να κάνει για να ξεπεράσει αυτές τις αδυναμίες του ώστε να γίνει και ο ίδιος καλύτερος σαν άνθρωπος με αποτέλεσμα να γίνει καλύτερο μέλος της οικογένειας του και να γίνει καλύτερο μέλος της κοινωνίας γενικότερα. Γενικότερα άμα καταπιέζεις δεν είναι αγάπη, είναι κτητικότητα
- Ποιο είναι το μήνυμα σου στον κόσμο που θα μας διαβάσει.
Χμ! Ένα μήνυμα να αφήσω στον κόσμο. Αυτό που είπα και προηγουμένως. Ο καθένας να κοιτάει για τον εαυτό του, να γίνεται…. Ότι λέω και στα παιδιά μου βασικά. Να γίνεται καλύτερος από αυτό που ήταν την προηγούμενη μέρα. Αυτό είναι που λέω και στα παιδιά μου. Μην συγκρίνεστε με τους φίλους σας, με τους συμμαθητές σας, με τους συναθλητές σας. Μην συγκρίνεστε. Μην μπαίνετε στη διαδικασία να συγκρίνεστε με εκείνους γιατί αν το επίπεδο αυτών που συγκρίνεις τον εαυτό σου είναι στο πέντε μόλις φτάσεις εσύ στο πεντέμισυ ή στο έξι θα είσαι ικανοποιημένος ενώ μπορεί να έχεις πραγματικές δυνατότητες να φτάσεις στο εννιά, μπορεί να έχεις πραγματικές δυνατότητες να φτάσεις στο δέκα αλλά αν φτάσεις στο πέντε ενώ οι δυνατότητες σου είναι να φτάσεις στο τεσσεράμισυ θα είσαι απογοητευμένος ενώ στην πραγματικότητα θα έχεις κάνει μια υπέρβαση και πρέπει να αισθάνεσαι το αντίθετο. Να αισθάνεσαι ικανοποιημένος. Οπότε το καλύτερο για εμένα είναι ο κάθε άνθρωπος να κοιτάει να γίνεται καλύτερος από αυτό που ήταν την προηγούμενη μέρα. Αν μπορεί! Να κάνει μια προσπάθεια. Και όχι σε σύγκριση με τους άλλους
