Η καθυστέρηση ενός μήνα άργησε ο Μπόρις Τζόνσον να επιβάλει lockdown στη Βρετανία, ενώ τα κρούσματα του κορωνοϊού διπλασιάζονταν ανά τρεις μέρες.
Την 22ημερη καθυστέρηση της κυβέρνησης Τζόνσον να επιβάλει την καραντίνα στη Βρετανία, στοιχίζοντας έτσι χιλιάδες ζωές, στηλιτεύουν οι Sunday Times σε αποκαλυπτικό τους δημοσίευμα.
H εφημερίδα αναφέρει ότι ήδη ήταν αργά από τα τέλη Φεβρουαρίου, όταν εμφανίστηκε το πρώτο κρούσμα στη χώρα, καθώς ο αριθμός των κρουσμάτων αυξανόταν εκθετικά.
Στις 2 Μαρτίου, ενώ ο ιός βρισκόταν στο Ηνωμένο Βασίλειο για περίπου πέντε εβδομάδες και πολλαπλασιαζόταν γρήγορα, ο Μπόρις Τζόνσον συγκάλεσε την πρώτη συνάντηση Cobra.
Τότε, είχε διαβεβαιώσει ότι η χώρα ήταν «πολύ καλά προετοιμασμένη, έχει στη διάθεση της φανταστικά συστήματα για τεστ και καταπληκτική παρακολούθηση της εξάπλωσης της ασθένειας».
Ο Βρετανός πρωθυπουργός μάλιστα είχε συμβουλέψει τους πολίτες να συνεχίσουν κανονικά τις δραστηριότητές τους.
Ωστόσο, μετά από μία εβδομάδα σταμάτησαν και τα μαζικά τεστ και η ιχνηλάτηση επαφών. Η ζωή πάντως συνεχίστηκε κανονικά και στις αρχές Μαρτίου: τα μπαρ παρέμειναν ανοιχτά, τα τρένα λειτουργούσαν κανονικά, τα ποδοσφαιρικά γήπεδα ήταν γεμάτα κόσμο.
Η βρετανική κυβέρνηση ήξερε από αρχές Μαρτίου για τις καταστροφικές συνέπειες του κορωνοϊού
Οι Sunday Times μίλησαν με επιστήμονες, πολιτικούς, ακαδημαϊκούς και συμβούλους της Ντάουνινγκ Στριτ για να ξεδιαλύνει γιατί η κυβέρνηση καθυστέρησε τόσο πολύ.
Ανακάλυψαν ότι μία κυβερνητική επιτροπή είχε πληροφορηθεί από τις 3 Μαρτίου από δύο ερευνητικές ομάδες (του Imperial College London και του London School of Hygiene & Tropical Medicine) ότι η Βρετανία ήταν αντιμέτωπη με μία καταστροφική απώλεια ζωών αν δεν εφαρμόζονταν δραστικά μέτρα.
«Έως τότε, όμως, οποιαδήποτε ελπίδα συγκράτησης του ιού μέσω ιχνηλάτησης επαφών είχε παρέλθει, διότι η κυβέρνηση δεν είχε αυξήσει επαρκώς τη δυνατότητα διαγνωστικών ελέγχων τον Ιανουάριο και το Φεβρουάριο», γράφουν οι Sunday Times.
An Insight investigation has talked to scientists, politicians, academics, emergency planners and advisers to Downing Street about the government’s response to the coronavirus crisis in the three weeks from March 2 https://t.co/rFmSWU410g
— The Sunday Times (@thesundaytimes) May 23, 2020
Ο καθηγητής Πίτερ Όπενσο, μέλος επιστημονικής επιτροπής που συμβουλεύει τη βρετανική κυβέρνηση στα θέματα της πανδημίας, δηλώνει στους Sunday Times ότι πολλά μέλη των επιστημονικών συμβουλευτικών επιτροπών ήθελαν να ληφθούν μέτρα περιορισμού μετακινήσεων των Βρετανών νωρίτερα από τη στιγμή που το έπραξε η κυβέρνηση, στις 23 Μαρτίου.
«Νομίζω ότι η κρίσιμη περίοδος καθυστέρησης έκανε τη μεγάλη διαφορά στους αριθμούς της κορύφωσης της πανδημίας, τόσο ως προς τις νοσηλείες όσο και ως προς τους θανάτους. Νομίζω ότι ο καθένας θα αποδεχόταν τώρα κοιτάζοντας πίσω ότι αν είχαμε επιλέξει το lockdown δύο εβδομάδες νωρίτερα, αυτό θα είχε μειώσει σημαντικά τους αριθμούς νοσηλειών και θανάτων», λέει ο πνευμονολόγος και καθηγητής Πειραματικής Ιατρικής στο Imperial College του Λονδίνου.
Το στοίχημα της ανοσίας της αγέλης
Ως εκ τούτου, προσθέτει το δημοσίευμα, η βρετανική κυβέρνηση είχε την πρόθεση να επιδιώξει μία πολιτική συγκράτησης και καθυστέρησης διασποράς του ιού επιτρέποντας τη μετάδοσή του στον πληθυσμό με πρόθεση προφύλαξης των ευπαθών και ηλικιωμένων, με πρόσθετα μέτρα όταν θα διαγραφόταν κίνδυνος κατάρρευσης του εθνικού συστήματος υγείας NHS.
Στοιχημάτισε λοιπόν στην ανοσία της αγέλης, ένα μεγάλο ρίσκο – όπως αποδείχτηκε – αφού ακόμα και σήμερα δεν είναι ξεκάθαρο για πόσο καιρό κρατά η ανοσία σε αυτούς που έχουν αναπτύξει αντισώματα για τον κορωνοϊό. Αν και ο όρος «ανοσία της αγέλης» είχε ακουστεί εκείνο τον καιρό, η κυβέρνηση αρνήθηκε ότι εφάρμοσε αυτήν την πολιτική.
Παρόλα αυτά, η εφημερίδα παραθέτει δήλωση συμβούλου της Ντάουνινγκ Στριτ εκείνη την περίοδο, τον οποίο δεν κατονομάζει, ο οποίος λέει ότι η ανοσία της αγέλης ήταν κεντρική στα σχέδια της κυβέρνηση στα τέλη Φεβρουαρίου και στις αρχές Μαρτίου.
Οι ερευνητές πίεσαν την κυβέρνηση για το lockdown
Όπως αναφέρεται στη συνέχεια, η βρετανική κυβέρνηση δε ζήτησε από τους επιστήμονες των μαθηματικών μοντέλων να μελετήσουν τον αντίκτυπο ενός lockdown.
Αυτό το έκαναν οι ομάδες του Imperial και της Σχολής Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής με δική τους πρωτοβουλία στα μέσα Μαρτίου, δείχνοντας ότι μόνο με ένα lockdown οι θάνατοι θα μπορούσαν να συγκρατηθούν σε δεκάδες χιλιάδες.
«Οι κεντρικές εκτιμήσεις σοβαρότητας της κατάστασης στα μοντέλα των επιστημόνων θεωρήθηκαν από την κυβέρνηση ως ένα εύλογο χείριστο σενάριο, όχι το πιθανότερο σενάριο. Τους πήρε καμπόσο καιρό για να πειστούν», σχολιάζει πηγή της εφημερίδας κοντά στους επιστήμονες.
Η ίδια πηγή εκτιμά ότι «μία υπερισχύουσα ανησυχία και ο λόγος που τόσο πολύς χρόνος δαπανήθηκε κοιτώντας εναλλακτικές, όπως ο μετριασμός του αντίκτυπου και η προφύλαξη των ευπαθών, ήταν ότι όλοι, ιδιαίτερα ο (αρχίατρος) Κρις Γουίτι, ο (επικεφαλής επιστημονικός σύμβουλος) Πάτρικ Βάλανς και οι άνθρωποι
καθορισμού πολιτικής ήξεραν ποια θα ήταν τα οικονομικά και κοινωνικά κόστη του lockdown».
Στις εννιά μέρες που ο Τζόνσον σκεφτόταν πώς θα επιβάλει το lockdown τα κρούσματα χτύπησαν «κόκκινο»
Στις 14 Μαρτίου, συγκλήθηκε το κυβερνητικό επιτελείο για την κατάσταση του κορωνοϊού, την ίδια ώρα που οι κυβερνήσεις των άλλων χωρών εφάρμοζαν η μία μετά την άλλη lockdown.
Aν και σκεπτικός αρχικά, ο Μπόρις Τζόνσον παραδέχτηκε ότι το lockdown «θα χρειαζόταν». Ωστόσο, και πάλι καθυστέρησε άλλες εννιά μέρες, καθώς σκεφτόταν πότε και πώς θα έπρεπε να εφαρμοστεί η καραντίνα.
Η καθυστέρηση αυτή απέβη μοιραία. Τα τωρινά ερευνητικά μοντέλα δείχνουν ότι από τα τέλη Φεβρουαρίου μέχρι τις αρχές Μαρτίου τα κρούσματα του κορωνοϊού διπλασιάζονταν κάθε τρεις μέρες στη Βρετανία. Χαρακτηριστικό είναι ότι στις 3 Μαρτίου υπήρχαν 14.000 κρούσματα στη Βρετανία και έντεκα μέρες μετά, στις 14 Μαρτίου, τα κρούσματα άγγιζαν τα 200.000.
Τις εννιά ημέρες που ο Τζόνσον αποφάσιζε πώς θα επιβάλλει το lockdown μέχρι τις 23 Μαρτίου, όταν αυτό ξεκίνησε, υπολογίζεται ότι τα κρούσματα έφτασαν το 1,5 εκατομμύριο.
Σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν παρατηρήθηκε τέτοια έξαρση των κρουσμάτων πριν την επιβολή της καραντίνας.
Όπως καταλήγουν χαρακτηριστικά οι Sunday Times, η καθυστέρηση των 20 ημερών είναι ο πιο σημαντικός λόγος που το Ηνωμένο Βασίλειο είναι αυτή τη στιγμή δεύτερο σε θανάτους από κορωνοϊό παγκοσμίως.
Απαντώντας στο δημοσίευμα εκπρόσωπος της κυβέρνησης είπε ότι η στρατηγική εξ αρχής είχε στόχο την προστασία του NHS και να σωθούν ζωές.
«Ήταν ζωτικής σημασίας καθόλη τη διάρκεια της παγκόσμιας πανδημίας να γίνονται παρεμβάσεις στις οποίες το κοινό θα ήταν δυνατό να προσαρμοστεί σε επαρκείς αριθμούς για μακρά περίοδο. Η κυβέρνηση έχει καταστήσει σαφές ότι η ανοσία της αγέλης δεν ήταν ποτέ πολιτική μας ή στόχος», είπε ο εκπρόσωπος.
