Τι σχέση έχει η Παύλιανη με μια άτιμη καρδιά που δίνει κλειδιά χωρίς να ρωτήσει και τη συσχέτιση μπορεί να έχει ένα διαστημικό μπιφτέκι εκτός χρόνου; Λένε πως ο έρωτας περνάει από το στομάχι, εγώ θα πω και οι καλές γνωριμίες.
Πριν κάποια χρόνια στο ταβερνάκι που έχουμε στην Παύλιανη, την Ταβέρνα της Καλλιρρόης, ο καιρός μας τα είχε χαλάσει. Το χωριό εκείνη τη μέρα για να λέμε του στραβού το δίκαιο δεν είχε τον κόσμο που μαζεύει τώρα. Εκεί που καθόμασταν με τους γονείς ξαφνικά μπαίνει ένα ζευγάρι μέσα. Ένας ψηλός, σγουρομάλλης κύριος με μια γλυκύτατη κυρία στο πλευρό του. Κάθισαν δίπλα στο τζάκι ελέω του κρύου που επικρατούσε.
Αφού παραγγείλανε το κρασάκι τους, τη σαλατούλα τους και τα κρεατικά τους, αν θυμάμαι καλά ένα φιλέτο κοτόπουλο και ένα μπιφτέκι (έχουν περάσει και γύρω στα 7 μπορεί και 8 χρόνια από τότε αν φυσικά η μνήμη μου δε με απατάει με την άνοια) ο σγουρομάλλης κύριος διέκρινε ένα μπουζούκι κάπου σε ένα τραπέζι (ναι συνήθως το αφήνω σε μια γωνιά και το πιάνω είτε να ξεχαρμανιάσω είτε άμα μου το ζητήσει καμιά παρέα κάθομαι και παίζω μαζί της). «Εσύ παίζεις;» με ρωτάει. Του απαντάω καταφατικά πως ναι. «Ασχολούμαι κι εγώ με τη μουσική». Εγώ μέσα στη χαρά όπως κάθε φορά όταν συναντάω κάποιον που ασχολείται με τέχνη «Με τι όργανο ασχολείστε» τον ρωτάω. «Άμα μου μιλήσεις στον ενικό, μόνο τότε θα σου πω» μου λέει με μια ζεστασιά στη φωνή και με μια αφοπλιστική δόση χιούμορ. «Δυσκολεύομαι αλλά θα τα καταφέρουμε». «Θα τα καταφέρεις» μου λέει «Είπαμε στον ενικό». Και στον ενικό κατάφερα να του μιλήσω και να κρατήσουμε μια επαφή κατάφερα.
Μπορεί τα χρόνια και οι υποχρεώσεις καμιά φορά να μας απομακρύνουν αλλά πάντα είχα στον νου μου εκείνον τον ευγενικό σγουρομάλλη κύριο! Του έστελνα χρόνια πολλά, μάλιστα μια φορά του τα είχα γράψει μαντιναδάτα με αποτέλεσμα να τον εκπλήξω. Πέρναγαν τα χρόνια και μπήκε και η δημοσιογραφία στη ζωή μου. Το σύμπαν στο οποίο πιστεύουμε και οι δύο έκανε ξανά το θαύμα του.
Ο δρόμος με έφερε αυτή τη φορά όχι να τον σερβίρω, κάτι που ευελπιστώ να γίνει σύντομα αλλά να τον ξαναβρώ!
Ο Θοδωρής Κοτονιάς είναι από τις περιπτώσεις καλλιτεχνών που θαυμάζω. Όχι μόνο για την ποιότητα των τραγουδιών του αλλά για την ποιότητα του χαρακτήρα του. Καμιά φορά όλα γίνονται για κάποιον λόγο, ένα αόρατο νήμα σε συνδέει με κάποιους ανθρώπους. Η αρχή της συγχρονικότητας του Carl Jung. Ψάχνοντας για συνέντευξη έψαξα και βρήκα το τηλέφωνο του Θοδωρή. Τον κάλεσα και φυσικά του θύμισα ποιος είμαι. 
Πολλές φορές η μαγεία συνίσταται στην αντίδραση των ανθρώπων. Δε χρειάστηκαν λόγια παρά η αντίδραση ενθουσιασμού του που εκείνο το παιδί των 20 χρονών, εκείνος ο ντροπαλός νεανίας που του μιλούσε στον πληθυντικό τον καλημέριζε εγκάρδια. Ο δε Θοδωρής με καλημέρισε σαν να μιλούσε σε κάποιον χαμένο αδερφό! Η χαρά του ήταν ανείπωτη. Άνθρωπος είναι αυτός που χαίρεται με τη χαρά σου και πονάει με τον πόνο σου. Ο Θοδωρής λέει «Είμαι πολλές φορές ιδιότροπος» και ποιος δεν είναι θα σας πω εγώ;
Το να έχεις όμως χαρακτήρα και προσωπικότητα και να αγκαλιάζεις όχι μόνο έναν νέο άνθρωπο αλλά να είσαι ανθρώπινος απέναντι στον άνθρωπο για εμένα είναι η κορυφαία πράξη σεβασμού στην ύπαρξη μας και στο Θεό και το Θεό ή τι είναι Θεός ορίστε το όπως θέλετε εσείς.
Ο Γιούνγκ έκανε το θαύμα του και το αόρατο νήμα του έγινε ένα υφαντό χαρμοσύνης. Αφού μιλήσαμε και είπαμε τα νέα μας («Να δώσεις πολλά χαιρετίσματα στους δικούς σου» μου είπε με ευγένεια) δέχτηκε να μου παραχωρήσει μια συνέντευξη και φυσικά ταυτόχρονα δώσαμε ξανά ραντεβού στην Παύλιανη και στον Πειραιά. «Μόλις κατέβεις ξανά θα μου στείλεις οπωσδήποτε. Θα κανονίσω σίγουρα να ξαναέρθω πάνω. Τώρα που ξαναβρεθήκαμε δε θα χαθούμε (μου είπε σα να ήμασταν Μακρινά Ξαδέρφια, είπα να κάνω κι εγώ ένα λογοπαίγνιο) Το πιστεύω πως κάποια πράγματα δε γίνονται τυχαία» μου είπε γεμάτος χαρά!
Όμως ας μην κωλυσιεργούμε πάμε ευθύς αμέσως να δούμε τι μου απάντησε στις ερωτήσεις που του έθεσα για λογαριασμό του Lay-Out. Gr!
- Καλησπέρα Θοδωρή. Χαίρομαι που σε ξαναβρίσκω. Σε καλωσορίζω με χαρά στην ιστοσελίδα του Lay-Out.Gr. Μπορεί τα χρόνια να περάσανε αλλά μου φαίνεται σαν χθες εκείνη τη μέρα που ήρθες στην Παύλιανη, στην Ταβέρνα της Καλλιρρόης. Η μουσική διέπεται από αρμονία. Τι είναι αυτό που σε βοηθάει να εναρμονιστείς με τον εαυτό σου;
Εννοείται. Το θυμάμαι με χαρά το ταβερνάκι σας. Να δώσεις πολλά χαιρετίσματα στους γονείς σου. Με την πρώτη ευκαιρία θα ξαναέρθουμε, αυτό λέγαμε με τη γυναίκα μου. Της λέω «Θυμάσαι τον Παναγιώτη από την Παύλιανη, με πήρε για συνέντευξη και τα είπαμε» Χάρηκε πάρα πολύ! Τώρα στο άλλο θα σου απαντήσω! Η σιωπή. Μονάχα η σιωπή! Υπάρχει ένα μυστικό που το μαθαίνουμε όσο περνάνε τα χρόνια κι αυτό είναι η σιωπή. Αλλά η συνειδητή σιωπή, όχι η απομόνωση, δηλαδή το να είσαι κάπου κλεισμένος και να ακούς τις σκέψεις σου. Να συζητάς δηλαδή με τον εαυτό σου άσκοπα. Μιλάω για τη σιωπή που είναι πέρα από τη σκέψη κι αυτή η σιωπή, στο σημείο που θα την τοποθετήσεις πηγάζει η αρμονία
- Λένε καμιά φορά πως η σιωπή είναι χρυσός, όμως η σιωπή μπορεί να αποδειχθεί και «θάνατος»;
Μα κι ο θάνατος είναι χρυσός. Εξαρτάται τι έννοια δίνεις στο κάθε πράγμα. Ακόμα και ο θάνατος είναι το προστάδιο της ανάστασης οπότε υπό αυτή την έννοια είναι χρυσός, δηλαδή όταν πεθάνει οτιδήποτε παλιό, οτιδήποτε σκουριασμένο που βρίσκεται στη ζωή τότε αυτό που μένει είναι αθάνατο κι αυτό είναι η ψυχή! Ξεκινήσαμε με πολύ φιλοσοφικές ερωτήσεις και δεν έχω πιεί ακόμα καφέ (γέλια)
(Σε αυτό το σημείο του απαντάω «Πάντοτε φιλοσοφικές. Εγώ με τη φιλοσοφία πάω πακέτο»)
- Κοντοχωριανοί που λέμε μιας και κατάγεσαι από την Αμυγδαλιά ή αλλιώς Πλέσσα του Νομού Φωκίδος, αν δεν κάνω και λάθος! Εντύπωση μου κάνει πως έχεις καταγωγή και από τη Σμύρνη!
(Για την καταγωγή του από την Αμυγδαλιά) Ναι πατριώτη. Με την καλή έννοια! (Για την καταγωγή από τη Σμύρνη) Εδώ στον Πειραιά ο περισσότερος κόσμος είναι πρόσφυγες, στα Καμίνια που γεννήθηκα εγώ οι περισσότεροι είναι πρόσφυγες. Ο παππούς μου είχε καταγωγή από το Σεβντίκιοϊ της Μικράς Ασίας και ήρθε εδώ με τη γιαγιά. Ήτανε χασάπης. Ζούσαν σε παραπήγματα και μέσα σε όλο αυτό όπως καταλαβαίνεις υπήρχε ένα άρωμα από μουσικές, φαγητά. Ήταν πολύ μερακλήδες. Κουβαλούσανε τέχνη μέσα τους. Η γιαγιά μου ζωγράφιζε εδώ στο κεραμοποιείο στον Πειραιά.
- Είχες προλάβει να τους γνωρίσεις;
Βέβαια! Θυμάμαι που είχα δώσει στον παππού μου ένα πλαστικό κιθαράκι στο κρεβάτι που άφησε την τελευταία του πνοή. Με τη γιαγιά περάσαμε πολλά χρόνια. Πολλές ιστορίες, πολλά τυροπιτάκια. Περνούσανε συγγενείς από το σόι αυτό. Έχω εικόνα από όταν ήμουν πολύ μικρός να κάθεται η γιαγιά με τις υπόλοιπες ξαδέρφες της, ντυμένες στην εντέλεια, με τους κότσους τους, με τα σάλια τους. Βαμμένο το μαλλί τους γκρι,μωβ. Σμυρνιές τώρα! Τα μισά ήταν τούρκικα, τα άλλα μισά ελληνικά. Δεν υπήρχε ίντερνετ. Υπήρχε μόνο το τζάμι της μπαλκονόπορτας και κοιτούσανε ποιος περνάει από κάτω. Πολύ κουτσομπολιό (γέλια)
- Πως συνετέλεσαν όλα αυτά στη μουσική σου φιλοσοφία;
Νομίζω πως δεν παίζει απολύτως ρόλο από το που είμαστε. Παίζει αλλά ας πούμε υπάρχει κόσμος που είναι από την πόλη. Υπάρχει κόσμος που έχει γεννηθεί στα Ανώγεια, κόσμος που έχει γεννηθεί στη Θεσσαλονίκη ή στα Ιμαλάια. Η ουσία είναι το πώς μπορούμε εμείς μέσα από μια τέχνη να κάνουμε τον κόσμο καλύτερο ή πως τον φανταζόμαστε καλύτερο και να το μετατρέπουμε σε κάτι πιο αρμονικό, όπως είπες κι εσύ στην αρχή! Ο συνδυασμός πραγμάτων στη ζωή μας υπάρχει. Για παράδειγμα υπάρχουν πολλές εικόνες μέσα μου από την Αμυγδαλιά Φωκίδος, πολλά γλέντια, πολλά πανηγύρια. Η ζωή στο χωριό. Εγώ πρόλαβα να αλωνίζουμε, πρόλαβα πράγματα. Κάποια στιγμή όλες αυτές οι εικόνες έπαιξαν ρόλο αλλά το μεγαλύτερο ρόλο τον παίζει ο έρωτας κι ο θάνατος σε αυτή τη ζωή!
- Γεννημένος στις 27 Μαρτίου, καταμεσής της άνοιξης και την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου. Υπό τον αστερισμό του Κριού. Λένε πως είσαστε ετοιμοπόλεμοι, ανυπόμονοι, τα θέλετε όλα (γέλια). Αστειεύομαι φυσικά.
Α! Σοβαρά μιλάς; Παγκόσμια ημέρα θεάτρου ε; Δε το ήξερα αυτό φίλε. (Του λέω «Αλήθεια;» και μου απαντάει με χιούμορ) Ναι μη νομίζεις. Είμαι δυσλεκτικός! Κριός με ωροσκόπο Ιχθύ να σημειωθεί αυτό! Απέξω Κριάρι κι από μέσα ξέρεις τώρα. Καλλιτέχνης (Του απαντάω με «Σε κορμί Κριαριού, ψυχή ψαρίσια;»). Βασικά ανάποδα, σύμφωνα με την αστρολογία από όσο θυμάμαι ο ωροσκόπος είναι η πόρτα, το περίβλημα! Οπότε δείχνω απέξω καλλιτέχνης αλλά άμα με γνωρίσεις είμαι φωνακλάς.
- Τι είναι αυτό που έχει αλλάξει μέσα σου με τα χρόνια και τι κρατάς σαν στοχασμό ζωής;
Τη σιωπή! Γιατί πέρα από τη φιλοσοφία το ενδιαφέρον μου εστιαζόταν σε κάτι πολύ πιο πέρα. Με πολύ δυσκολία ακολούθησα όλα αυτά που πρέπει να κάνουμε για να βάλουμε σε τάξη τον εαυτό μας. Όχι από την τάση μου να αντιδρώ αλλά από πραγματική αντίδραση πως αυτός ο κόσμος δεν μπορεί να είναι έτσι ή τέλος πάντων έψαχνα το λόγο που υπάρχει, που υπάρχω κι εγώ και όλα αυτά! Η σιωπή λοιπόν είναι το μόνο εργαλείο, ένα είδος προσευχής που καλό είναι να μην το ξοδεύουμε και δεν είναι απαραίτητα θρησκευτικό αυτό. Είναι ένα μέσο που μπορείς να φτάσεις στην πηγή της έμπνευσης και να φτιάξεις πράγματα. Όπως τραγούδια, μουσικές!
- Μιας και είπα για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου, πολλοί καλλιτέχνες θέλω να το πω ωμά αδικηθήκατε στεγνά από μέτρα που λήφθηκαν ειδικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Λίγο κάπου ο πολιτισμός μας πέρασε μια κρίση. Θα ήθελα το σχόλιο σου επ`αυτού!
Ο πολιτισμός μας είναι η μέρα μας. Τα ήθη και τα έθιμα έχουν να κάνουν περισσότερο με τις συνήθεις μας και δυστυχώς αυτό έχει αλλάξει τελείως. Ζούμε σα τα ποντίκια. Βασικά τα ποντίκια ζούνε καλύτερα. Όλα τα ζώα συμπεριφέρονται καλύτερα από εμάς. Η ανθρωπότητα έκανε το λάθος να νομίζει πως αν ταϊσει όλα τα ένστικτα θα γίνει ευτυχισμένη. Αλλά όλα αυτά είναι κάτι μικρά ζωάκια που αν τα ταϊσεις γίνονται τέρατα! Δεν υπάρχει πια κοινή λογική αλλά πολλές λογικές. Ο καθένας είναι μια ομάδα από μόνος του και όσο το «εγώ» επικρατεί δε μπορεί να υπάρξει ούτε πολιτισμός ούτε τέχνη. Δε συμφέρει καμία κυβέρνηση να υπάρχει πολιτισμός και τέχνη γιατί οι άνθρωποι δεν θα ήταν σκλάβοι όπως είναι τώρα! Είναι μια κατάσταση που βελάζουμε, στο τέλος δε θα μπορούμε να μιλάμε κιόλας. Κάποτε υπήρχε η οθόνη του νου, τώρα δεν έχουμε προσωπικό αρχείο μέσα μας. Κρυβόμαστε πίσω από οθόνες. Υπάρχει κάτι σαν παγκόσμιος νους που κάποιος τον . Άλλα κάπου σε κάποιο ‘’μέρος’’ υπάρχουν Φωτισμένοι άνθρωποι. Δεν έχει χαθεί ακόμα η ευκαιρία. Μπορούμε να σπάσουμε τα δεσμά αυτά! Τι λέμε πρωί πρωί με τον καφέ ρε (γέλια).
- Το 2000 δημιουργούνται τα αγαπημένα μας «Μακρινά Ξαδέρφια». Πως ξεκίνησε η ιδέα για τη δημιουργία του σχήματος και τι είναι αυτό που νοσταλγείς από εκείνες τις εποχές;
Αααααχ! Τότε υπήρχε μια πρώτη εποχή των συγκροτημάτων, τώρα υπάρχει μια δεύτερη έτσι με παραδοσιακές μουσικές με μπλεξίματα διάφορα. Που λες είχα μια ιδέα με άλλους δύο τρελούς φίλους να πάμε να παίξουμε σε ένα μαγαζί και προσπαθούσα να πείσω τον εαυτό μου να παίξω μπροστά σε ανθρώπους τραγούδια που έγραφα όταν ήμουνα μόνος μου. (Με αυτοσαρκασμό) Δυστυχώς αυτό είχε ανταπόκριση και έμπαινα στο τρυπάκι όλο και περισσότερο να το κάνω γιατί δεν γνώριζα μουσική και ούτε γνωρίζω. Είχα αυτόν τον ενδοιασμό. Δεν ήξερα τι κάνω ακριβώς με το νου ήταν όλα στο αυτί. Έκανα κάποια μαθήματα με τον Χρήστο Τσιαμούλη. Είναι εκπληκτικός άνθρωπος και μεγάλος Δάσκαλος. Με άντεξε δε μπορώ να πω, γιατί δεν μπορούσα να διαβάζω, ούτε τίποτα και από αυτό σιγά σιγά μαζεύαμε κόσμο και κάναμε τα «Μακρινά Ξαδέφια»
- «Άτιμη καρδιά δίχως να ρωτήσεις δίνεις τα κλειδιά», θα μας τραγουδήσεις και μαζί σου κι εμείς. Πιστεύω ακράδαντα πως η καρδιά αποφασίζει στο τέλος για τα πάντα. Αλλά γιατί πιστεύεις έχει αυτή την τάση «να δίνει τα κλειδιά»;
Γιατί δεν έχουμε καταφέρει να κατακτήσουμε αυτό που σου έλεγα στην αρχή. Τη σιωπή. Για φαντάσου να σταματήσει κάποιος για λίγο αυτόν τον κόσμο. Να πατήσει ένα κουμπάκι και να τον ακινητοποιήσει και να αρχίζει να τον ερευνά. Η ταχύτητα παίζει πολύ μεγάλο ρόλο. Ο παρορμητισμός. Βλέπουμε κάτι και το θέλουμε κατευθείαν σα να είμαστε μικρά παιδιά. Θέλουμε αυτό το παγωτό, θέλουμε αυτό το λουλούδι και όλα αυτά έχουν ένα αντίτιμο. Μιας και έχεις και ταβέρνα. Το παϊδάκι είναι πολύ ωραίο αλλά στο τέλος έρχεται ο λογαριασμός. (Του απαντάω σε αυτό το σημείο «Θα το βάλω σαν τίτλο της συνέντευξης. Θα το δουν θα αναρωτιούνται τι λένε αυτοί εκεί μέσα» (γέλια). Δηλαδή αφηνόμαστε. Όλα θα τα πληρώσουμε αλλά δε μας νοιάζει, είναι σαν να γλεντάμε και στο τέλος τα καίμε όλα, το πρωί όμως φαίνονται οι ζημιές. Καρδιά είναι αυτή καλό είναι να προσέχουμε και να σταματάμε που και που και να αποφασίζουμε πιο συνειδητά. Δε μιλάμε για την άλλη κατάσταση του να μην καίγεσαι. Υπάρχουν δύο δρόμοι. Αυτός που παίζει με τη φωτιά καίγεται αλλά κι αυτός που δεν παίζει με τη φωτιά δεν μαθαίνει να μην καίγεται οπότε προφανώς κάπου ανάμεσα υπάρχει η αλήθεια!
- Έχω ερώτηση από τους fans σου (γέλια). Με ρωτάνε να σε ρωτήσω πως σου ήρθε η έμπνευση για το συγκεκριμένο τραγούδι! Μου λένε «Τι έπαθε και του ήρθε»
Άκου να δεις. Δε το θεωρώ μεγάλο τραγούδι. Κανένας άνθρωπος δε θεωρεί μεγάλο αυτό που φτιάχνει. Άμα φτιάξω μια τυρόπιτα εμένα δε μου λέει κάτι αλλά άμα πάω σε ένα μαγαζί και φάω θα πω «Ουαου τι έφτιαξε ο άνθρωπος. Ο τύπος είναι ποιητής». Γενικά η έμπνευση είναι κάτι που μας έχει δώσει ο Θεός για να το απολαμβάνουν οι άλλοι.
Σίγουρα κάποια στιγμή καταλαβαίνουμε πως κάτι έχουμε κάνει εδώ αλλά το πότε θα γίνει αυτό δε το γνωρίζουμε. Τις συνθήκες μπορούμε κάπως να τις προετοιμάσουμε αλλά η έμπνευση δεν ξέρουμε ποτέ, πότε θα μας έρθει. Είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε λιτανείες. Υπάρχει ένα πολύ ωραίο τραγούδι του Αλκίνοου που λέει «Γιατί δεν έρχεσαι ποτέ όταν σε θέλω» κάτι ανάλογο έχω γράψει κι εγώ το «Έλα να σε δω» που νομίζουν κάποιο φίλοι πως είναι ερωτικό. Είναι αυτό που νιώθεις πλήρης. Είναι μια μικρογραφία του ερημίτη που θέλει να φωτιστεί. Εμείς βέβαια τραγούδια γράφουμε αλλά στο επίπεδο που ζούμε βλέπεις πόσο χρήσιμα είναι. Το καλό είναι τα τραγούδια που γράφουμε να έχουν μια θεραπευτική ιδιότητα. Να είναι δραματικά αλλά μέσα από το σκοτάδι να υπάρχει μια διέξοδος στο φως. Μια λύση. Σα το αρχαίο θέατρο! Όταν εσύ έχεις περάσει μέσα από αυτό που πνίγεσαι, μια ιστορία, τη βλέπεις από απόσταση και ακόμα κι αν είσαι πνιγμένος την περιγράφεις, αυτό είναι αντίδοτο.
Γιατρεύεσαι εσύ αλλά ταυτόχρονα έχει ιαματικές ιδιότητες και σε εκείνον που το ακούει. Έτσι πιστεύω γίνεται σε όλους τους ανθρώπους που ασχολούνται με την τέχνη. Από ανάγκη και όχι από απλή ματαιοδοξία. Αυτή είναι η μεγαλύτερη μάχη που έχει να δώσει κάποιος που ασχολείται με τις τέχνες.
- Τώρα πρόσφατα μας συστήσατε μαζί με τη κυρία Βιολέτα Ίκαρη το τραγούδι «Εκτός Χρόνου». Τι είναι αυτό που θα ήθελες να είναι «εκτός χρόνου» έτσι ώστε να το κρατάς για πάντα;
Το έχω πει τόσες φορές και δε το έχεις καταλάβει (γέλια). (Δεν ήξερα πως θα πάρει τέτοια τροπή, του απαντάω γελώντας). Η σιωπή. Εκτός χρόνου σημαίνει πως για λίγο μπορώ να είμαι εκτός των γραναζιών. Είναι αναλόγως το πώς το μεταφράζουμε. Αν καθόμασταν αυτή τη στιγμή σε μια θάλασσα και την κοιτάζαμε, είμαστε έξω από το χρόνο που νιώθουν οι άλλοι που τρέχουν να προλάβουν το καράβι, εμείς βλέπουμε το λιμάνι, γίνεται ένας χαμός κι εμείς απλά τους παρατηρούμε. Δε μπορούμε να περάσουμε όλη μας τη ζωή έτσι, αλλά άμα έχουμε έστω για λίγο μες στη μέρα αυτή τη στάση, τη σιωπηλή. Μπορούμε να έχουμε μια ωραία επαφή ειδικά στις συναυλίες που κάνουμε σε κάποιες παραστάσεις, όταν μελετάμε το πρόγραμμα ώστε να μπορούμε να είμαστε στη στιγμή, τότε όση ώρα βρισκόμαστε παρέα με τους ανθρώπους που είμαστε και μας αγαπούν έχουμε καταφέρει να δημιουργήσουμε κάτι που να αξίζει.
Στα τραγούδια που διαλέγουμε, να είναι τραγούδια της καρδιάς. Θα σου πω εγώ και από τα δικά μου, τραγούδια τα οποία δε τα πιστεύω και μου τα ζητάει ο κόσμος, δε τα παίζω! Γιατί εγώ κρίνω ποιο τραγούδι έχει λίγη αλήθεια μέσα του. Δε με νοιάζει να είναι συναισθηματικό. Δε με ενδιαφέρει. Με ενδιαφέρει κάτι που να με φέρνει στο τώρα. Που να δημιουργεί αυτή την αρμονία που είπαμε προηγουμένως. Αυτή την αρμονία! Αυτή την ευδαιμονία, αυτή τη σιωπή.
- Η συνεργασία σας πως προέκυψε;
(Με διάθεση τρολαρίσματος) Με κυνηγούσε αρκετά χρόνια η Βιολέτα, δεν ήθελα εγώ γιατί δεν ήταν καλή τραγουδίστρια αλλά τώρα κάτι κάνει οπότε… (γελάει)…(Σοβαρεύεται) Τη Βιολέτα, πέρα από την πλάκα, την θαύμαζα από παλιά, την είχα ακούσει από τα πανηγύρια στην Ικαρία τις απόψεις της, τη φωνή της και τη προσωπικότητα της. Κατ`αρχήν έχουμε γίνει πολύ καλοί φίλοι. Ήμασταν καλοί γνωστοί από παλιά και γίναμε περισσότερο φίλοι με τη συνεργασία αυτή. Περάσαμε πολύ ωραία μαζί. (Ξανατρολάροντας) Τώρα ξέρεις δύο βαρεμένοι μαζί, τα βρίσκουνε! (Ξανασοβαρεύεται) Θα πάει πολύ μπροστά γιατί έχει χαρακτήρα στη φωνή της. Δε μιμείται κάτι. Όσο κι αν μοιάζει η φωνή του καθενός με κάποιου, όταν λες «Αυτός είναι ο τάδε, αυτή είναι η τάδε» αυτό είναι πολύ σημαντικό και έχει άποψη για τα τραγούδια που λέει, για τη ζωή. Έτσι ταιριάξαμε!
- Εκείνη μιλάει ή είναι σιωπηλή σαν εσένα, τον ρωτάω γελώντας!
(Με σαρκαστική διάθεση) Φωνάζει πολύ! Φωνάρα! Εγώ είμαι πιο χαλαρός. Αστειεύομαι! Μιλάει, πως δε μιλάει. Ίσα ίσα στις παραστάσεις μιλάει περισσότερο. Μη κοιτάς τώρα που με έχει πιάσει εμένα το μπλα μπλα! (Του λέω χαριτολογώντας «Το φιλοσοφικό;») Nαι ρε! Εγώ δε μιλάω.
- «Έρωντας είναι έρωντας, μια παιδί μια γέροντας». Τα νιάτα και τα γηρατειά, η ζωή και ο θάνατος, η αγάπη και το μίσος είναι συνυφασμένα με τη φύση του ανθρώπου. Το ένα εξισορροπεί το άλλο. Είναι η παράδοση μας. τι είναι αυτό που οφείλουν να κάνουν οι τραγουδιστές έτσι ώστε να συντηρείται η παράδοση μας;
Η παράδοση μας είναι σα τους νόμους. Η παράδοση είναι οι αξίες. Οι ηθικές αξίες που υπάρχουν για να μπορεί αυτός ο κόσμος να έχει κάποια στάνταρ. Για να μην τα χάνουν. Ας πούμε μέσα μας η ευγένεια υπάρχει, υπήρχε. Η ντροπή υπήρχε. Η αρμονία υπήρχε, η σιωπή υπήρχε. Η αγάπη υπήρχε και υπάρχει απλά με το σημερινό τρόπο ζωής και ύστερα από τόσα χρόνια ο άνθρωπος έχει χάσει την επαφή του με όλες αυτές τις φωτεινές. Παρεμβάλλεται όλη αυτή η φασαρία, ο φόβος, ο θυμός, η υπεροψία. Ο ερωτισμός είναι ξερή λαγνεία. Όλα αυτά έχουνε κατσιάσει αυτό που θεωρούμε εμείς ψυχή και δε μπορεί ο άνθρωπος που ασχολείται με τη μουσική (μικρή παύση). Παραδοσιακό τι σημαίνει; Να μπορεί ο άνθρωπος που ασχολείται με την παράδοση να βγάζει κάτι φυσικό. Να εμπεριέχει δηλαδή μέσα του τη φύση. Εδώ δεν υπάρχει καθόλου φύση. Μες στην πόλη ειδικά. Ο τρόπος όμως που μπορεί να προσελκύσει κάποιος το τραγούδι μπορεί να είναι μέσα από την παράδοση και τους νόμους της. Το κακό δεν είναι να το αναπαράγεις χωρίς να δημιουργείς κάτι καινούργιο, είναι σαν απλά να ξεσκονίζεις τα δικηγορικά βιβλία που έχουν μέσα τους νόμους. Δεν είναι κακό αυτό, να διαφυλάσσεις τους νόμους, να μιλάς πχ για τα μακάμια. Το κακό είναι να το κάνεις τελείως στείρα. Να μην έχεις δηλαδή κάτι μέσα σου! Το κακό είναι η μίμηση! Πολλοί μιμούνταν τον Μάλαμα, τον Θανάση Παπακωνσταντίνου το Νικόλα τον Παπάζογλου κι εγώ ήμουν ο πρώτος που το έκανα. Αυτό το επίπεδο πρέπει να ξεπεραστεί.
- Πως πιστεύεις εμείς η πιο νέα γενιά θα έρθουμε κοντά στην παράδοση!
Μεγάλη κουβέντα αυτή. Γιατί όταν ήμουν εγώ νέα γενιά μας έβλεπαν οι μεγαλύτεροι και έλεγαν «Τι ρεμάλια είναι αυτά, τι ακούνε, πως συμπεριφέρονται έτσι». Η νέα γενιά έχει και παλιούς αλλά και καινούργιους να ακούσει. Παντού υπάρχουν διαμάντια δε το συζητάμε. Το καλό είναι να ξεφύγει κάποιος από το κοπάδι, το κακό είναι όταν μπαίνει κάποιος στο σωρό. Αυτό το κουτί που λέγεται τηλεόραση πρέπει να κλείσει. Ή επιλεκτικά να προβάλλει αυτό που επιλέγεις εσύ. Γιατί όταν έχουμε ένα μικρό παιδί κι ακόμα δεν έχει κρίση, συνειδητά του ανοίγουμε το κεφάλι και του βάζουμε σκουπίδια μέσα από την τηλεόραση. Εκεί είμαστε εγκληματίες! Και το κάνουμε στα παιδιά μας. Για να περνάει η ώρα, γιατί βαριόμαστε να τα διαπαιδαγωγήσουμε, βαριόμαστε να του βάλουμε μια ωραία κασέτα, ένα ωραίο DVD, κάτι χρήσιμο δηλαδή τα αφήνουμε να βλέπει οτιδήποτε από αυτή τη σαβούρα. Οπότε το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει κάποιος να διαφυλάσσει την κουλτούρα του παιδιού. Την παιδεία, με όλη τη σημασία της λέξεως όχι απλά η αποθήκευση πληροφοριών. Όχι το τι να σκέφτονται αλλά το πώς να σκέφτονται! Αν υπάρξει ελπίδα …. Είναι οι πρώτες εντολές που δίνουμε!
- Καμιά φορά ειδικά στη σύγχρονη μουσική χρησιμοποιούνται άσεμνες εκφράσεις ή δημιουργούνται νέες λέξεις. Προσωπικά δεν μου φαίνεται πολύ θετικό φαινόμενο! Ποια είναι η γνώμη σου επ`αυτού;
Αυτά είναι πράγματα που δε θα έπρεπε να μπαίνουν καν υπό συζήτηση. Ναι είναι ελεύθερος να ακούει καθένας ό,τι θέλει, αλλά ειδικά όσο αφορά τα μικρά παιδιά, κάτσε θα στο πω αλλιώς. Αν είχα εγώ ένα μικρό παιδί θα μου ήταν πολύ δύσκολο να φανταστώ αν το άκουγα να τραγουδάει για την πουτάνα του, που την έχει για πάρτη του, για την κόκα που πουλάει και με αυτό βγάζει λεφτά, αυτό δεν είναι κουλτούρα. Εμείς δε μεγαλώσαμε με αυτή την κουλτούρα. Για παράδειγμα οι χίπηδες στο Woodstock είχαν άλλα ιδανικά! Όλο αυτό το κίνημα που πέρασε, δε είχε αυτά τα ιδανικά. Δεν είναι μοντέρνα μουσική, δεν ανήκει σε κάποιο είδος μουσικής αυτό. Αυτό είναι ένα φαινόμενο παρακμιακό και δεν θα έπρεπε να υπάρχει στις λίστες. Απλώς κάποιοι κερδοσκοπούν και κάνουν αυτό που είπαμε προηγουμένως. Κάποιοι οι οποίοι δε τους ενδιαφέρουν ούτε τα παιδιά τους, ούτε τα παιδιά των άλλων, βάζουνε κάποια λεφτά για να γιγαντώνουν όλα αυτά τα εκτρώματα!
- Η μουσική είναι ένα δείγμα του πολιτισμού μας, της δημοκρατίας μας. Αλλάζοντας η μουσική αλλάζει και ο πολιτισμός μας μαζί ή όχι; Θα με ενδιέφερε η γνώμη σου σε αυτό!
Είναι ένα φίδι που κυνηγάει την ουρά του. Το ένα εξαρτάται από το άλλο. Δηλαδή όσο τρέφομαι με σωστά πράγματα τόσο ο καθρέπτης μου θα είναι πιο ωραίος. Πρώτα από όλα είναι η καθημερινότητα μας.
Η τέχνη, ο πολιτισμός, η κουλτούρα μας. Την κουλτούρα την έχουμε παρεξηγήσει σαν έννοια. Άλλο ο κουλτουριάρης ή ο ψευτοκουλτουριάρης και άλλο η κουλτούρα με την έννοια των αξιών μας, του τι αποκομίζουμε στη ζωή μας. Αν η κουλτούρα μας είναι να έχω ένα γυαλισμένο αμάξι που δουλεύω μέρα νύχτα να το ξεχρεώσω ,επίσης στην κουλτούρα μου είναι να έχω μια γκόμενα πλαστικοποιημένη που ταιριάζει με αυτό το αμάξι που είναι πλαστικοποιημένο και όλοι είμαστε πλαστικοποιημένοι , είμαστε δηλαδή μια ωραία εικόνα η οποία δε ξέρω από πού έχει έρθει. Προσπαθώ να καταλάβω από πού έχει έρθει. Αλλά αυτό το πράγμα είναι η σημερινή κουλτούρα. Τι τραγούδια μπορεί να δημιουργήσει κάποιος που εμπνέεται μόνο από το σώμα; Μπορεί να ακούμε τώρα συντηρητικός αλλά δε με νοιάζει κιόλας! Οι παλιοί ξέρανε να πούνε με ωραίο τρόπο κάποια πράγματα. Ο τρόπος παίζει ρόλο. Ο παλιός μιλούσε για λεμόνια, για ανθούς, με υπονοούμενα για το αντίθετο φύλλο και υπήρχε μια ποιητικότητα σε όλο αυτό. Τώρα όλο αυτό έχει χαθεί! Αν χάνεται η ποιητικότητα χάνεται και η ποιότητα, χάνεται η ουσία. Οπότε χάνεται και ο πολιτισμός, χάνεται ο άνθρωπος, χανόμαστε μέσα στις κακές συνήθεις που έχουμε.
Πάντοτε υπήρχαν τα κατώτερα ένστικτα απλά τώρα τα έχουμε κάνει σήμα κατατεθέν. Πάντα υπήρχε η κατώτερη κατάσταση του ανθρώπου αλλά επίσης δεν καταφέραμε και ποτέ να πιάσουμε την ανώτερη. Δεν έχουμε την υπομονή να δούμε την ζωή ενός πνευματικού ανθρώπου ή να διαβάσω ένα βιβλίο και βλέπουμε ένα θρίλερ απλά για να νιώσουμε έντονα. Κι όλα αυτά γιατί συμβαίνουν; Γιατί έχουμε απομακρυνθεί από την ηρεμία, από τη σιωπή. Δεν υπάρχει πια αυτή η αρμονία μεταξύ μας. Υπάρχει σε κάποιες ομάδες, σε κάποιες παρέες, μπορεί να έχει χαθεί από τη καθημερινότητα μας, αλλά εύχομαι όσοι ψάχνουν τους χαμένους αδερφούς τους, να τους βρούνε
- Δε θα σε κουράσω άλλες δύο ερωτήσεις έχουμε!
Όσες θέλεις. Θα μετανιώσω βέβαια γιατί έχω πει πολλές μπαλαφάρες αλλά δε βαριέσαι! («Θα μας αγαπάνε το ίδιο» του απαντάω). Ωραία το είπες! Πάμε λοιπόν!
- Σε πολύ ωραίες σου συνεργασίες με τον κύριο Χάιγκ Γιαζιτζιάν παρατηρούμε τον συγκερασμό της αρμένικης μουσικής με την ελληνική. Η μουσική είναι η γλώσσα των λαών. Γιατί όμως εμμένουμε σαν άνθρωποι να πολεμάμε; Είναι κι αυτό στην ευχή και στην κατάρα της φύσης μας;
Ανήκει στα ένστικτα μας. Βασικά εμένα αυτό που μου αρέσει μέσα από τη μουσική είναι να μοιράζομαι πράγματα, μια συνεργασία την κάνεις απλώς για να πας καλά, εμένα με ενδιαφέρει να γνωρίζω ανθρώπους και η ισχύς εν τη ενώσει. Δηλαδή να βγαίνει μια δύναμη μέσα από αυτό. Ο Χάιγκ ήταν μεγάλη μου τιμή, του το λέω αλλά αυτός δε το καταλαβαίνει, δε καταλαβαίνει το μέγεθος του. Εγώ όταν έπαιζα μαζί με το Χάιγκ δε μπορούσα να αρθρώσω ούτε λέξη γιατί ένιωθα σαν να βρισκόμουνα δίπλα σε έναν μεγάλο δάσκαλο και είχα αυτό το σύμπλεγμα. Περισσότερο απολάμβανα σαν ακροατής όταν παίζαμε παρά να παίξω. Ήταν εκπληκτικές στιγμές με αυτόν τον άνθρωπο. Τον θαύμαζα, τον έχω ακούσει πολλές φορές στο’’ Καφε Asante’’ όταν είχε πρωτοέρθει στην Ελλάδα και ούτε καν φανταζόμουνα πως θα συναντηθώ μαζί του για να βρεθούμε στην ίδια μουσική ομάδα και είναι από τις πιο ευτυχισμένες μου στιγμές!
- «Τη μπουκαπόρτα τ`ουρανού άνοιξε ο Θιός για χάζι
Κι αποκρεμιέται και θωρεί τον κόσμο του που αλλάζει». Πιστεύεις; Και στην τελική τι είναι ο Θεός;
Τον έχω δει και έχω μιλήσει μαζί του πολλές φορές. Όχι εντάξει. Χαχα χιούμορ! («Το ξέρω ότι μιλάμε μαζί αλλά εντάξει λέγε με και Παναγιώτη» του λέω και γελάει) Η πρώτη μου επαφή με αυτό το ζήτημα ήταν όταν άρχισα να καταλαβαίνω πως ο Θεός πιστεύει σε εμάς. Το πρώτο πράγμα που αισθάνεται κάποιος και αρχίζει να υποψιάζεται πως δεν είμαστε μόνοι είναι όταν κάποιος πιστεύει σε εμάς. Πρώτα από όλα αυτό! Δηλαδή τα όνειρα είναι μια κλασσική περίπτωση πως κάποιος πιστεύει σε εμάς. Κάποια οντότητα, κάτι πέρα από εμάς. Δε χρειάζεται να πείσω κάτι για κάτι που πιστεύω εγώ πως υπάρχει. Ψιλιάζομαι πως υπάρχει. Με πολύ σοβαρές υπόνοιες και ενδείξεις. Ο τρόπος που λειτουργεί δεν τον έχω καταλάβει αλλά θα ήθελα πάρα πολύ. Και πάλι το μέρος που τον έχω δει είναι όταν υπάρχει μια μεγάλη φωτιά, ένα τραγικό γεγονός, ένας χαμός. Κάπου εκεί μες στη σιωπή υπάρχει κάτι που πάντα θα σου δίνει έμπνευση από μόνο του. Κάτι που δεν είμαι εγώ αλλά με διέπει. Συμπτώσεις επίσης που άμα τις γράψει κάποιος θα νομίζει πως τις έχει γράψει κάποιος αφελής Αμερικανός σκηνοθέτης και λες «Ρε φίλε δε γίνεται» και όμως συμβαίνει και τα όνειρα όπως σου είπα προηγουμένως.
Μετά από φωτισμένους ανθρώπους και βιβλία στα οποία βλέπει πως σε διαφορετικές στιγμές της ανθρωπότητας ο Χριστός, ο Βούδας, ο Σωκράτης και καμιά δεκαριά ακόμη είπαν τα ίδια πράγματα χωρίς να έχει συναντήσει ο ένας τον άλλον. Αυτά!
