Η Ευρώπη δεν έχει αποφασίσει εμπάργκο στο ρωσικό αέριο – Στην έκτακτη συνεδριαση των υπουργών Ενέργειας θα εξεταστεί πώς θα γίνονται οι πληρωμές σε ευρώ και η μετατροπή των ποσών σε ρούβλια
Άλλωστε, όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, η Ευρώπη δεν έχει αποφασίσει ένα εμπάργκο στο ρωσικό αέριο, ενώ υπάρχει πρόβλεψη για μια «ρήτρα διαφυγής» σε ό,τι αφορά τις πληρωμές για την προμήθεια αερίου. Αυτό επισημαινόταν, άλλωστε, σε non paper της Κομισιόν προς τα κράτη-μέλη ως προς την εφαρμογή του εμπάργκο στη Ρωσία. Πρακτικά, αυτό μπορεί να επιτρέψει πληρωμές στους Ρώσους με έναν σύνθετο μηχανισμό, ώστε και τα δύο αντισυμβάλλόμενα μέρη να είναι ικανοποιημένα: και οι Ευρωπαίοι να πληρώνουν σε ευρώ και οι Ρώσοι να μετατρέπουν το ποσό απευθείας σε ρούβλια, ξεπερνώντας τον σκόπελο της δέσμευσης του ρωσικού συναλλάγματος εκτός συνόρων. Τέλος, η Gazprombank είναι εκτός κυρώσεων της Ε.Ε. για το SWIFT, συνεπώς το ζήτημα που εγείρεται είναι περισσότερο πολιτικό παρά ουσίας και οι 27 υπουργοί θα πρέπει να συμφωνήσουν επί μιας κοινής ανάγνωσης του ρωσικού διατάγματος για τον τρόπο πληρωμών.
Ο Έλληνας υπουργός Κώστας Σκρέκας πηγαίνει, πάντως, στις Βρυξέλλες, με σκοπό να βρεθεί μια ευρωπαϊκή λύση στο ζήτημα. Το πρώτιστο μέλημα της κυβέρνησης, όμως, είναι η ενεργειακή επάρκεια της χώρας. «Θα ακολουθήσουμε την ευρωπαΐκή πρακτική εφόσον είναι ενιαία. Πάντως δεν υπάρχουν μεγάλα περιθώρια ελιγμών. Δεν είμαι σίγουρος ότι μπορεί να υπάρξει αναπλήρωση του χαμένου ρωσικού αερίου στην κλίμακα που είναι σήμερα τουλάχιστον τα πράγματα», εκτιμά, κινούμενος σε γραμμή…ρεαλισμού κορυφαίος υπουργός, ο οποίος μετέχει σε όλες τις συσκέψεις.
Οι εταιρίες
Οι εταιρίες, πάντως, κινούνται πιο γρήγορα από τις κυβερνήσεις, προκειμένου να μην αθετήσουν τις υποχρεώσεις τους. Τρανταχτό παράδειγμα ο ιταλικός κολοσσός ΕΝΙ, ο οποίος εμφανίζεται έτοιμος να ανοίξει λογαριασμό στην Gazprom Bank, αν και θα περιμένει μερικές μέρες για τις όποιες ευρωπαϊκές αποφάσεις. Παράλληλα, ο γερμανικός κολοσσός Uniper διαμηνύει ότι θα πληρώσει σε ευρώ μεν, αλλά σε ρωσική τράπεζα, ενώ σε παρόμοια γραμμή κινείται και η αυστριακή OMV. Αυτή τη γραμμή έχουν ακολουθήσει και άλλες εταιρίες, με βάση τα όσα αποκάλυψε το Bloomberg, καθώς τουλάχιστον 10 έχουν δημιουργήσει λογαριασμό στην τράπεζα της Gazprom και 4 εξ αυτών έχουν ήδη πραγματοποιήσει πληρωμές. Μάλιστα, όσο περνούν οι μέρες, όλο και περισσότερες εταιρίες, από χώρες όπως η Σλοβακία, η Ουγγαρία και η Ολλανδία διαμηνύουν ότι θα βρουν φόρμουλα για να μην διακοπεί η ροή αερίου, φωτογραφίζοντας πληρωμές με τον τρόπο που ζητά η Μόσχα, αλλά και δεν «θίγει» τις ευρωπαϊκές κυρώσεις.
Όσο για την Ελλάδα, ως αυτή την ώρα ούτε η ΔΕΠΑ Εμπορίας, ούτε οι Προμηθέας Gas (Όμιλος Κοπελούζου), Μυτιληναίος και ΔΕΗ έχουν κάνει συναλλαγές με τη ρωσική Gazprom Bank, καθώς μέχρι πρότινος οι πληρωμές πραγματοποιούνταν σε θυγατρική του ρωσικού κολοσσού με έδρα την Ελβετία. Η ΔΕΠΑ θα πρέπει να κάνει πληρωμή ως τις 25 Μαΐου, ενώ ιδιωτικές εταιρίες έχουν πληρωμές και νωρίτερα εντός Μαΐου, αν και η εκτίμηση παραγόντων της αγοράς είναι ότι ως τότε, θα έχει βρεθεί κοινός τόπος, καθώς μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρίες έχουν πληρωμές τις αμέσως επόμενες μέρες, πολύ πριν από εμάς. Σε περίπτωση, πάντως, που κάτι τέτοιο δεν επιτευχθεί, είναι σαφές ότι πολλές εταιρίες θα αυτενεργήσουν και θα συνεννοηθούν απευθείας με την Gazprom, αγνοώντας τα κελεύσματα των Βρυξελλών.
Ευρώ-παρέμβαση για την ακρίβεια
Ο «ελέφαντας στο δωμάτιο», πάντως, δεν παύει να είναι το θέμα της ακρίβειας, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να προαναγγέλλει εθνική παρέμβαση για το ρεύμα τις επόμενες μέρες, ανεξαρτήτως του τι θα κάνει η Ευρώπη και τον κ. Σκρέκα να επιμένει σήμερα στους ομολόγους του και για την ανάγκη ευρωπαϊκών μέτρων.
Στις Βρυξέλλες, πάντως, η κινητικότητα είναι πιο έντονη πλέον. Όπως αποκάλυψε την Κυριακή το «ΘΕΜΑ», φαίνεται ότι κυοφορείται εν τέλει μια πιο γενναία πρόταση παρέμβασης από μεριάς Κομισιόν για την ακρίβεια, η οποία πλέον τέμνει οριζόντια την Ευρώπη. Όπως έλεγε πηγή των Βρυξελλών, δεν υπάρχει ακόμα συμφωνία επί του θέματος, «αλλά είμαστε σε καλό δρόμο».
Ως προς τη χρηματοδότηση του ευρωπαϊκού σχεδίου, στο τραπέζι είναι, όπως έχει γράψει το «ΘΕΜΑ», η χρήση πόρων από την κάβα των αδιάθετων 230 δις του Ταμείου Ανάκαμψης ή ακόμα και η μερική τροποποίηση των εθνικών σχεδίων αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου, ιδίως στο σκέλος των απευθείας επιχορηγήσεων. Θα πρέπει, πάντως, να υπάρξει ένα «νεύμα« των ηγετών για το ζήτημα αυτό το αμέσως επόμενο διάστημα, με τον Έλληνα πρωθυπουργό να έχει ταχθεί υπέρ της επιστράτευσης των αδιάθετων πόρων του Ταμείου.
«Η Ευρώπη να μην κλωτσήσει κι άλλο το τενεκεδάκι παρακάτω. Είναι η στιγμή να το κάνουμε, όπως με τα εμβόλια», προσθέτει η ίδια κοινοτική πηγή, με την ευρωπαϊκή πρόταση να αναμένεται να σταλεί στα κράτη μέλη ως τις 18 Μαΐου. Η πρόταση της Κομισιόν θα περιλαμβάνει παραμέτρους για κοινή αγορά αερίου, ενώ θα εξεταστεί και το ζήτημα του πλαφόν στη χονδρική αγορά, για να αποσυνδεθεί η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος από αυτή του φυσικού αερίου. Βεβαίως, οι 27 ηγέτες θα κληθούν και πάλι να αποφασίσουν στη Σύνοδο Κορυφής που θα γίνει στο τέλος του Μαΐου, αλλά το κλίμα στις Βρυξέλλες είναι ότι δεν πρέπει να προχωρήσουμε με μέτρα-μπαλώματα σε εθνικό επίπεδο, όπως έκαναν Ισπανία και Πορτογαλία και «καλύφθηκαν» εν τέλει από την Ε.Ε. για να μην έχουν ζήτημα με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Plan B
Όλα τα παραπάνω, βεβαίως, δεν σημαίνουν ότι η χώρα μας δεν έχει εναλλακτικό σχεδιασμό, προκειμένου να διασφαλιστεί πλήρως η ενεργειακή επάρκεια στο απευκταίο σενάριο που η Ρωσία κλείσει τη στρόφιγγα και προς εμάς, για οιονδήποτε λόγο. Ήδη, η παρουσία του ρωσικού αερίου στο ενεργειακό μίγμα έχει μειωθεί στην περιοχή του 30% και η χώρα μας προτίθεται να συνεχίσει σε αυτή τη ρότα.
Με βάση το Plan B που είναι στο τραπέζι και εκτείνεται ως το 2023, όταν και εκτιμάται ότι η εξάρτησή μας από τη Ρωσία θα έχει σχεδόν εκμηδενιστεί, λοιπόν:
-Ο ΔΕΣΦΑ προωθεί την αναβάθμιση της αποθηκευτικής δυναμικότητας του τερματικού σταθμού της Ρεβυθούσας στα 385.000 κυβικά μέτρα μέσω μιας πλωτής δεξαμενής που θα ενοικιαστεί τους επόμενους μήνες, για περίοδο 12 μηνών.
-Η ΔΕΠΑ Εμπορίας παρακολουθεί στενά τη διαθεσιμότητα φορτίων LNG στις διεθνείς αγορές προκειμένου να προμηθευτεί επιπλέον φορτία εφόσον κριθεί αναγκαίο.
-Η Δ.Ε.Η. έχει εκπονήσει ετήσιο σχέδιο για αυξημένη εξόρυξη λιγνίτη κατά την επόμενη διετία κατά 50% και τη διαθεσιμότητά του στα εργοστάσια.
-Είναι έτοιμες να λειτουργήσουν με diesel πέντε μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο ισχύος 1,7 GW.
-Προωθείται η αποθήκευση αερίου στην Ιταλία για τη διατήρηση στρατηγικής εφεδρείας και η υποθαλάσσια αποθήκη στην Καβάλα.
-Επιταχύνονται οι επενδύσεις σε ΑΠΕ, καθώς η αύξηση της παραγωγής πράσινης ενέργειας θα θωρακίσει τη χώρα από εισαγόμενες κρίσεις.
-Εξετάζεται η αύξηση των ροών φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν μέσω του TAP, αν και το εν λόγω project είναι μεσοπρόθεσμο, μιας και απαιτείται από μέρους Αζέρων η αναβάθμιση των υποδομών και η ενίσχυση των εξορύξεων.
Εγκαίνια στην Αλεξανδρούπολη
Στο σχέδιο της χώρας μας εντάσσεται η ολοκλήρωση κρίσιμων υποδομών που θα ενισχύσουν την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, όπως οι διασυνδετήριοι αγωγοί φυσικού αερίου Ελλάδας-Βουλγαρίας IGB και Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας, οι νέοι τερματικοί σταθμοί υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Κόρινθο και την Αλεξανδρούπολη αλλά και οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις με γειτονικές χώρες, όπως η Αίγυπτος. Μάλιστα, ο πρωθυπουργός θα βρεθεί, αύριο Τρίτη, στην Αλεξανδρούπολη για τα εγκαίνια της νέας μονάδας FSRU μαζί με τον Βούλγαρο ομόλογό του Κίριλ Πέτκοφ, ενώ θα έρθουν και ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Ντιμίταρ Κοβατσέφσκι και ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάντερ Βούτσιτς. Παρών θα είναι, για την ευρωπαϊκή σφραγίδα στο έργο, και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ.
Όσο για τη Βουλγαρία, η χώρα μας έχει δεσμευθεί να τη συνδράμει ενεργειακά για το επόμενο διάστημα με φορτία LNG από τη Ρεβυθούσα, αλλά και με «γκάζι» για τον αγωγό IGB, ώστε ιδανικά να είναι έτοιμος στα μέσα του καλοκαιριού και να μπορεί, στη συνέχεια, να «κουμπώσει» με τον ΤΑΡ.