Πριν από μερικές εβδομάδες η νέα Ευρωπαϊκή Κοινωνική Ερευνα (ESS) παρουσίασε δεδομένα που συσχετίζουν τις οικονομικές ανισότητες με την ψυχική υγεία αποδομώντας τον μύθο του χαρούμενου Ελληνα. Τι σημαίνει αυτό; Η ψυχική υγεία δεν είναι πλέον απλώς προσωπικό ζήτημα
Η μελέτη, που έλαβε δείγμα από 24 ευρωπαϊκές χώρες, ανέδειξε την επίδραση της ταξικής διαστρωμάτωσης και των γεωγραφικών ανισοτήτων στα συμπτώματα κατάθλιψης. Η μελέτη του Global Burden of Disease, IHME, κατέταξε την Ελλάδα στη δεύτερη θέση σε παγκόσμιο επίπεδο και μάλιστα με αυξητική τάση.
H κατάθλιψη, όπως όλα δείχνουν, απομακρύνεται συνεπώς από τις ιατρικές εννοιολογήσεις και προσεγγίζεται πλέον ως πολιτικό ή πολιτισμικό φαινόμενο καθώς αντανακλά ευρύτερες κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες. Ενδεικτικά, βάσει των στοιχείων της μελέτης, η εργατική τάξη, δηλαδή οι μισθωτοί, εμφανίζει τα υψηλότερα επίπεδα καταθλιπτικών συμπτωμάτων, ενώ οι εργοδότες –με πόρους εξουσίας– παρουσιάζουν τα χαμηλότερα. Αξιοσημείωτο είναι πως και οι υπόλοιπες χώρες του μεσογειακού Νότου παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά καταθλιπτικών συμπτωμάτων, παρά την ευρέως διαδεδομένη αντίληψη πως οι άνθρωποι που ζουν σε αυτές χαρακτηρίζονται από αισθήματα χαράς και εξωστρέφειας συγκριτικά με εκείνους των βορείων χωρών.
Η κατάθλιψη περιγράφει συνεπώς τον νεοφιλελευθερισμό με όρους ψυχικούς και ο μύθος του χαρούμενου κατοίκου της ηλιόλουστης Μεσογείου αποδομείται. Στη θέση του αναδύεται ο θλιμμένος Νότιος που δυσκολεύεται λόγω της «βαριάς κληρονομιάς της χαράς» που κουβαλά να αναγνωρίσει ακόμα και τη θλίψη του ως τέτοια. Αν σε αυτό το συμπέρασμα προσθέσουμε τα ευρήματα μιας σχετικά πρόσφατης έρευνας που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό JAMA PSYCHIATRY και δείχνει πως ορισμένες ψυχικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη, ενδέχεται να παρουσιάζουν έναν «κοινωνικά μεταδοτικό» χαρακτήρα, τότε η κατάθλιψη εκτός από πολιτική ενδέχεται να είναι και μεταδοτική.
Αν κοιτάξετε γύρω σας, θα διαπιστώσετε πως είτε περιστοιχίζεστε από ανθρώπους που μοιάζουν να απολαμβάνουν τη θλίψη τους είτε από άτομα που την αποφεύγουν επίμονα, αλλά τελικά δεν καταφέρνουν να μη βυθιστούν σε μια κατάθλιψη την οποία αδυνατούν να αναγνωρίσουν ως τέτοια. Αν αποτολμήσετε μια κατάδυση στα βάθη του δικού σας ψυχισμού, ίσως πάλι εντοπίσετε μια νοσταλγία για μια παρελθούσα ευτυχία, την οποία στην πραγματικότητα δεν είστε καν σε θέση να προσδιορίσετε. Τι κάνετε για αυτό; Οπως δείχνουν οι έρευνες, η κατανάλωση ψυχοφαρμάκων στον γενικό πληθυσμό έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, ιδίως των αγχολυτκών που δεν χρειάζονται συνταγογράφηση. Το αποτύπωμα της ψυχικής νόσου και των οικονομικών ανισοτήτων πάνω στο ανθρώπινο σώμα δεν σταματά ωστόσο εκεί.
Διαβάστε περισσότερα στο kontasou.com