Η εικόνα της δημόσιας εκπαίδευσης είναι γνωστή εδώ και χρόνια . Ο κοινωνικός ρόλος του εκπαιδευτικού ψάχνει με αγωνία την παλιά του αίγλη . Μάταιος ο κόπος . Οι δομές και οι λειτουργίες της εκπαίδευσης στηρίζονται στις ανισότητες . Πώς να ανταγωνιστεί ο δημόσιος εκπαιδευτικός τομέας της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με τα 212 ιδιωτικά γυμνάσια και λύκεια της χώρας? Πώς θα συναγωνιστούν τα δημόσια σχολεία με τα 144 πρότυπα και πειραματικά σχολεία? Θα ήθελα να δω από κοντά το κλίμα της τάξης που κυριαρχεί σε όλα αυτά τα είδη και τις μορφές όλων των σχολείων που λειτουργούν σε αυτό τον τόπο για να βγάλω ασφαλή συμπεράσματα .
Οι μαθητές όμως των δημοσίων σχολείων , η συντριπτική πλειοψηφία , βρίσκεται σε φάση μίας μεγάλης παραίτησης . Παραίτηση από την προσπάθεια , παραίτηση από το κυνήγι της γνώσης , παραίτηση από καθετί που θα μπορούσε να αναβαθμίσει την θέση τους στην κοινωνία . Μπορούμε να βγάλουμε εύκολα το συμπέρασμα ότι οι καλοί μαθητές βρίσκονται στα ιδιωτικά , τα πρότυπα και πειραματικά σχολεία ? Κατηγορηματικά λέω –Όχι . Όμως η πραγματικότητα δείχνει ότι σε ένα βαθμό αυτό ισχύει . Για να δούμε όμως ποιοι μαθητές βρίσκονται στα δημόσια σχολεία . Ένα αυθαίρετο αλλά εμπειρικό ποσοστό είναι ότι το 20 τα εκατό των μαθητών καθημερινά έχει την αγωνία να αποδίδει καλύτερα μέσα στην σχολική τάξη, και φυσικά το καταφέρνει . Ένα 10%, σποραδικά θυμάται τον καλό του εαυτό , ένα 50 % αδιαφορεί για το μάθημα ενώ αντίθετα υπάρχει ένα άλλο 20 % που το μόνο που κάνει είναι να αποδίδει σε κάθε μορφή παρενόχλησης στην διεξαγωγή του μαθήματος . Και το χειρότερο είναι ότι το τελευταίο 20% επιθυμεί την τιμωρία του γιατί έτσι νομιμοποιεί το ρόλο του . Έναν παραβατικό ρόλο με τον οποίο νιώθει και περήφανο. Ίσως, μία καλή πρόταση θα ήταν την θεσμοθέτηση ενός καινούργιου θεσμού . Τα επαγγελματικά γυμνάσια .
Δεν είμαι εκείνος που θα πει ότι όλοι οι καθηγητές και όλοι οι μαθητές είναι ίδιοι . Όλοι όμως ξέρουν , αν και δεν το ομολογούν , ότι αλλιώς ήθελαν , αλλιώς περίμεναν να λειτουργούν τα σχολεία . Ξεχνάμε όμως κάτι . Ο πρώτος δάσκαλος είναι ο γονέας . Και ο γονέας , ο θεσμός της οικογένειας, βρίσκεται σε παρακμή . Σε κάθε 100 γάμους έχουμε περίπου 38 διαζύγια. Και φυσικά σε πολλούς γάμους που ακόμη ισχύουν , το οικογενειακό κλίμα δεν είναι καλό και αυτούσια μεταφέρεται και στις σχολικές τάξεις . Λάθος επιλογές συντρόφων , οικονομικά προβλήματα ,καθημερινές προστριβές μεταξύ των γονέων . Και στην μέση βρίσκεται ο μαθητής . Η ταινία του Φρανσουά Τριφό <<Τα 400 χτυπήματα >> διαδραματίζεται στην σημερινή εποχή καθημερινά όχι στις κινηματογραφικές αίθουσες αλλά στις σχολικές αίθουσες .
Και ο γονέας έχει ρόλο στην διεξαγωγή του μαθήματος . Όλα τα ξέρουν οι γονείς . Και παιδιά να μεγαλώνουν σωστά και να κάνουν μάθημα γνωρίζουν . Πόσοι εκπαιδευτικοί έχουν βρεθεί στο στόχαστρό τους χωρίς να φταίνε . Ναι φυσικά είναι ειρωνικές οι προτάσεις . Ειρωνικές όμως για τους λίγους που όμως δημιουργούν προβλήματα χωρίς να το θέλουν κιόλας, έτσι τουλάχιστον ελπίζω .Η εκπαιδευτική κοινότητα δεν είναι όμως μία κλειστή λίγκα . Οφείλει να είναι ανοιχτή στους γονείς , ανοιχτή στην κοινωνία και ιδιαίτερα στην τοπική κοινωνία . Αλληλοσεβασμός χρειάζεται από όλους . Και κλίμα εμπιστοσύνης που αυτόματα θα φέρει τους μαθητές να μην ψάχνουν δικαιολογίες να διατηρούν μία νοοτροπία παραίτησης .
Εκείνο όμως που άμεσα πρέπει να γίνει είναι ένα κοινωνικό συμβόλαιο μεταξύ των διδασκόντων και μαθητών . Φυσικά οι εκπαιδευτικοί θεωρητικά ασκούν εξουσία στους μαθητές . Εξ ορισμού οι περισσότεροι μαθητές το γνωρίζουν και για αυτό και αντιδρούν . Όμως η οργισμένη γενιά οφείλει να αντιδρά όχι μόνο για την αντίδραση αλλά για συγκεκριμένους λόγους . Με δημοκρατικό τρόπο να διεκδικήσει τα δικαιώματα τους και στο πλαίσιο της οικογένειας αλλά και στο πλαίσιο του σχολείου . Ας γνωρίζει όμως ότι μία δίκαιη αντίδραση συνοδεύεται με την παραδοχή ότι υπάρχουν υποχρεώσεις .
Φυσικά με ένα θεωρητικό άρθρο είναι μάταιο να περιμένουμε αλλαγές συμπεριφορών . Η νοοτροπία ότι όλοι εκπαιδευτικοί και όλοι οι μαθητές είναι άριστοι μόνο κακό κάνει . Ότι όλοι οι μαθητές πρέπει να περνούνε την τάξη , ότι όλοι οι εκπαιδευτικοί πρέπει να κάνουνε μάθημα στην τάξη . Ο καθένας έχει την εξυπνάδα και το χάρισμά να εκφραστεί ίσως σε άλλους τομείς .Εκείνο όμως που πρέπει ξανά ανακαλύψουμε είναι την ρομαντική ρίζα του σχολείου . Την δίψα για μάθηση , την κατάκτηση νέων γνώσεων . Μία συλλογική προσπάθεια εκπαιδευτικών και μαθητών . Αυτό όμως θα γίνει μόνο όταν αλλάξει η εποχή ,όταν αλλάξουν οι κοινωνικές δομές . Ας μην περιμένουμε όμως να αλλάξει η εποχή από μόνη της αλλά ας συμβάλει ο καθένας με όποιο τρόπο μπορεί και με νοοτροπία συλλογική.