Επικεντρωνόμαστε στο αν θα βρέξει, πόσο θα βρέξει όμως, λειψυδρία δεν είναι μόνο όταν δεν έχουμε βροχοπτώσεις…
Τα εδάφη στεγνώνουν. Η λειψυδρία (και) στην Ελλάδα αποτελεί ένα ολοένα και πιο έντονο πρόβλημα, ιδιαίτερα λόγω της κλιματικής αλλαγής. Οι επιστήμονες εξετάζουν όλα τα δεδομένα και προειδοποιούν: χωρίς δραστικά μέτρα δεν θα υπάρξει αποτροπή μη αναστρέψιμων συνεπειών. Εκφράζουν ανησυχία για την επιδείνωση του φαινομένου και προτείνουν στοχευμένες λύσεις, βασισμένες σε έρευνες και δεδομένα.
Η λειψυδρία στην Ελλάδα απαιτεί άμεση δράση με συνδυασμό τεχνολογικών, νομοθετικών και κοινωνικών μέτρων
Οι υψηλότερες θερμοκρασίες και η μείωση των βροχοπτώσεων, ειδικά σε περιοχές όπως η Μεσόγειος, οδηγούν σε μειωμένη αναπλήρωση των υδάτινων αποθεμάτων.
- Η εντατική γεωργία, ο τουρισμός και η αστική ανάπτυξη αυξάνουν τη ζήτηση νερού, ιδιαίτερα σε νησιά και παράκτιες περιοχές.
- Απαρχαιωμένες υποδομές, διαρροές στα δίκτυα ύδρευσης και έλλειψη ολοκληρωμένης διαχείρισης υδάτων επιδεινώνουν το πρόβλημα.
- Η υπερβολική άντληση υπόγειων υδάτων, ιδιαίτερα σε αγροτικές περιοχές, οδηγεί σε εξάντληση και υφαλμύρωση.
Μεγάλη ανησυχία για τη λειψυδρία
Οι επιστήμονες που μελετούν τη λειψυδρία (Ελλάδα) εκφράζουν ανησυχία για την επιδείνωση του φαινομένου και προτείνουν στοχευμένες λύσεις, βασισμένες σε έρευνες και δεδομένα. Συμφωνούν ότι η λειψυδρία είναι ένα πολυπαραγοντικό πρόβλημα που απαιτεί συνδυασμό τεχνολογικών καινοτομιών, πολιτικών αποφάσεων και αλλαγής νοοτροπίας.
Για το ζήτημα και τα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει μίλησε (ΕΡΤ) ο καθηγητής Διευθετήσεων Ορεινών Υδάτων και Διευθυντής της Έδρας UNESCO στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο της Θράκης, Δημήτρης Εμμανουλούδης.
Ερωτηθείς για το αν οι φετινές βροχοπτώσεις είναι ικανές να συνδράμουν έτσι ώστε η χρονιά να ολοκληρωθεί χωρίς ζητήματα λειψυδρίας αφού παραδέχθηκε ότι έχουμε φέτος περισσότερες βροχές από πέρυσι, ειδικά στη Μακεδονία, γενικά είμαστε κάτω από το μέσο όρο της εικοσαετίας 2005 – 2025.
Η άλλη οπτική γωνία
Σε αυτό το σημείο ο καθηγητής θέλησε να δώσει δώσει μία άλλη οπτική γωνία στο θέμα «γιατί επικεντρωνόμαστε όλοι και καλώς το κάνουμε, στο αν θα βρέξει, πόσο θα βρέξει, τί χιλιοστά βροχής είχαμε φέτος, τί χιλιοστά είχαμε πέρυσι» όμως, «λειψυδρία σύμφωνα με τους ορισμούς, δεν είναι μόνο όταν δεν έχουμε βροχοπτώσεις και γενικά έχουμε ξηροθερμικές συνθήκες. Λειψυδρία έχουμε και όταν έχουμε βροχοπτώσεις και όταν έχουμε νερό αλλά καταναλώνουμε παραπάνω νερό από όσο έχουμε».
Εφιστά την προσοχή λέγοντας ότι «μπορούμε να έχουμε μία μια εξαιρετική υδρολογική χρονιά, να έχουμε βροχοπτώσεις και την επόμενη και την μεθεπόμενη κλπ και πάλι να βλέπουμε φαινόμενα έλλειψης νερού. Γιατί; Γιατί καταναλώνουμε περισσότερο από αυτό που έχουμε».
Βραχυπρόθεσμα μέτρα
Ο κ. Εμμανουλούδης αναφέρθηκε στα μέτρα για να κάνουμε οικονομία στο νερό παρ’ ότι «δεν έχουμε κουλτούρα, ατομική κουλτούρα εξοικονόμησης». Αναφερόμενος στα άμεσα μέτρα που μπορούμε οι ίδιοι να πάρουμε αναφέρθηκε «στα γνωστά, πισίνες, πλυσίματα αυτοκινήτων, ποτίσματα, γκαζόν» και στα βραχυπρόθεσμα όπως τις απώλειες στα δίκτυα.
«Ξέρετε ότι περίπου από τα 100 κυβικά νερού που φεύγουν από την υδροληψία φτάνουν τα μισά, τα 50 – 55 στην κατανάλωση, τα 45% είναι απώλειες. Έχουμε τον μεγαλύτερο δείκτη απωλειών σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι παλιό, το δίκτυο είναι παλιό, το δίκτυο είναι ταλαιπωρημένο, είναι κακοφτιαγμένο, έχουμε απώλειες. Εκεί που υπάρχουν συγκολλήσεις στροφές είναι και η γεωμορφολογία της χώρας. Όπου έχουμε λοιπόν συγκολλήσεις, στροφές στη διαδρομή κτλ. εκεί ή παλιούς σωλήνες τινάζει το δίκτυο, φεύγει το νερό, δεν το καταλαβαίνουμε, χάνεται μέσα στο υπέδαφος».
Επίσης, στη γεωργία. «Έχουμε φοβερά υδροφόρες καλλιέργειες, μπορούν να αλλάξουν κάποιες καλλιέργειες εύκολα. Έχουν αρχίσει και το συνειδητοποιούν και οι αγρότες μας. Αυτό γιατί λόγω και της ιδιότητάς μου μιλάω με πολλούς αγρότες, μιλάμε και μέσω του ΓΕΩΤΕΕ, το έχουν καταλάβει και για τους ίδιους. Και βέβαια να πάμε και στα τεχνικά έργα. Υπάρχουν τεχνικά έργα που μπορούν να γίνουν».
Προβλέψεις
Χωρίς δραστικά μέτρα, οι επιστήμονες προβλέπουν ότι η Ελλάδα μπορεί να αντιμετωπίσει μόνιμη λειψυδρία σε πολλές περιοχές έως το 2040, με τα νησιά και τη Νότια Ελλάδα να πλήττονται περισσότερο. Η Θεσσαλία, λόγω της εντατικής γεωργίας, κινδυνεύει να γίνει μια από τις πιο ευάλωτες περιοχές, με πιθανές ελλείψεις νερού ακόμα και για ύδρευση
