Πώς φτάσαμε στην προσωρινή εξαίρεση της υδροξυχλωροκίνης από τη μελέτη SOLIDARITY για την αντιμετώπιση της Covid-19 – Το ιστορικό του ανθελονοσιακού φαρμάκου που προκάλεσε έντονη επιστημονική διαμάχη και «φρενίτιδα» στους πολίτες – Τι μέλλει γενέσθαι με τις κλινικές δοκιμές.
Προσωρινή εξαίρεση της υδροξυχλωροκίνης από τη μελέτη SOLIDARITY για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου COVID-19, που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός SARS-CoV-2, αποφάσισε χθες Δευτέρα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ). Τι προκάλεσε τη λήψη της απόφασης που «βάζει στον πάγο» το φάρμακο που λάμβανε προληπτικά ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ; Τι μέλλει γενέσθαι με τις κλινικές δοκιμές που είναι σε εξέλιξη στην Ελλάδα και αλλού;
Από την έναρξη της πανδημίας, τον Δεκέμβριο του 2019, η επιστημονική κοινότητα επιδίδεται σε έναν αγώνα δρόμου για την ανακάλυψη θεραπειών και εμβολίων που θα δαμάσουν τον SARS-CoV-2. Μέχρι σήμερα 463 δραστικές ουσίες είναι σε στάδιο κλινικής ανάπτυξης ή υπό διερεύνηση, τα 202 είναι φάρμακα (τα 144 αντι-ιικά) και 117 εμβόλια. Από το σύνολο των 463, τα 313 βρίσκονται σε προ-κλινικό στάδιο και 150 σε κλινική δοκιμή. Τα υποψήφια φάρμακα για την αντιμετώπιση της νόσου COVID-19 υπολογίζονται σε 411, με το 93% αυτών να έχουν εγκριθεί για άλλες ενδείξεις/παθήσεις.
Από το πλήθος των υποψηφίων θεραπειών ευθύς εξ αρχής ξεχώρισαν τέσσερις που εντάχθηκαν και στην παγκόσμια μελέτη SOLIDARITY που διεξάγεται με πρωτοβουλία και εποπτεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) με τη συμμετοχή όλων σχεδόν των χωρών που επλήγησαν από την πανδημία. Πρόκειται για τα εξής: ρεμντεσιβίρη, φωσφορική χλωροκίνη ή υδροξυχλωροκίνη, λοπιναβίρη/ριτοναβίρη και λοπιναβίρη/ριτοναβίρη συνδυαστικά με ιντερφερόνη βήτα-1α.
Όπως είναι ήδη γνωστό την 1η Μαΐου το αντι-ιικό, ρεμντεσιβίρη, έλαβε ειδική έγκριση από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ για τη θεραπεία της COVID-19, ενώ ακολούθησε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) συνιστώντας την επέκταση της χορήγησης της για παρηγορητική χρήση σε ασθενείς χωρίς μηχανική υποστήριξη.
Ωστόσο, από την έλευση της πανδημίας COVID-19 στον δυτικό κόσμο το φάρμακο που προκάλεσε έντονη επιστημονική διαμάχη αλλά και «φρενίτιδα» στους πολίτες ήταν η φωσφορική χλωροκίνη και τα παράγωγά της, όπως η θειική υδροξυχλωροκίνη. Μάλιστα ο Ντόναλντ Τραμπ προκάλεσε για μια ακόμη φορά, κοινό και επιστήμονες, υποστηρίζοντας στις 19 Μαΐου ότι λάμβανε προληπτικά ένα χάπι υδροξυχλωροκίνης καθημερινά, κατόπιν σύστασης του προσωπικού του γιατρού.
Το comeback της χλωροκίνης/υδροξυχλωροκίνης
Η υδροξυχλωροκίνη και η χλωροκίνη, χορηγούνται για τη θεραπεία της ελονοσίας. Η πρώτη αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ως εναλλακτική λύση με λιγότερες παρενέργειες, ενώ η χλωροκίνη είχε ανακαλυφθεί το 1934. Στην πορεία τα δύο φαρμακα έλαβαν και άλλες ενδείξεις πέραν της ελονοσίας, όπως για τον συστηματικό ερυθηματώδη λύκο και τη ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Διαχρονικά η θειική υδροξυχλωροκίνη χορηγείται συχνότερα καθώς πιστεύεται ότι έχει λιγότερες και λιγότερο σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες συγκριτικά με τη φωσφορική χλωροκίνη. Μπορεί ωστόσο να προκαλέσει ναυτία, εμετό, μυϊκές κράμπες, κεφαλαλγία, διάρροια και διαταραχή της όρασης. Επίσης έχουν υπάρξει αναφορές για βλάβες στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού στο 1-2% των ασθενών που λαμβάνουν υδροξυχλωροκίνη για πέντε ή περισσότερα χρόνια. Επίσης η παρατεταμένη χρήση της μπορεί να προκαλέσει καρδιακή αρρυθμία.
Όμως, μεσούσης της πανδημίας COVID-19 η δημοσίευση, τον περασμένο Φεβρουάριο στο επιστημονικό περιοδικό BioScience Trends, μιας κινεζικής κλινικής μελέτης έθεσε στο στόχαστρο των ερευνητών τη φωσφορική χλωροκίνη αλλά και τη θειική υδροξυχλωροκίνη. Η έρευνα είχε γίνει σε περισσότερα από 10 κινεζικά νοσοκομεία στην Ουχάν, το Πεκίνο και τη Σαγκάη σε δείγμα μεγαλύτερο των 100 ασθενών και φάνηκε ότι ήταν αποτελεσματική στη διαχείριση της πνευμονίας που προκαλεί ο SARS-CoV-2 και στην ταχύτερη ανάρρωση των ασθενών.
Ακολούθησε τον Μάρτιο ο Δρ. Ντιντιέ Ραούλ, διευθυντής του Μεσογειακού Ινστιτούτου Μολυσματικών Νόσων της Μασσαλίας στη Γαλλία, ο οποίος χορήγησε λίγο καιρό αργότερα υδροξυχλωροκίνη σε 24 ασθενείς και παρατήρησε ότι έπειτα από έξι ημέρες αγωγής ο ιός δεν ήταν πια ανιχνεύσιμος στον οργανισμό τους. Ενώ συνδυαστικά με αζιθρομυκίνη μπορούσε να αναχαιτίσει την εδραίωση της πνευμονίας.
Αμέσως, ξέσπασε μια πραγματική φρενίτιδα με πολίτες σε πολλές χώρες να σπεύδουν να αγοράσουν το ανθελονοσιακό φάρμακο. Μάλιστα, ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ) στη χώρα μας αναγκάστηκε να εκδώσει οδηγία για χορήγηση χλωροκίνης και υδροξυχλωροκίνης μόνο με ιατρική συνταγή ώστε να αποτραπούν τυχόν ελλείψεις.
Παράλληλα, πολλές φαρμακευτικές εταιρείες προσέφεραν ποσότητες των δύο φαρμάκων για κλινικές έρευνες αλλά και για τη θεραπεία ατόμων που είχαν ήδη νοσήσει από COVID-19. Ο FDA μάλιστα στις 29 Μαρτίου ενέκρινε τη χορήγηση χλωροκίνης και υδροξυχλωροκίνης σε εφήβους και ενήλικες ασθενείς αφού στις 24 Μαρτίου ο Αμερικανός πρόεδρος είχε εξυμνήσει την αξία της θεραπείας αναφέροντας ότι χαρακτηριστικά: «Υπάρχουν πολλές πιθανότητες αυτό να μπορέσει να έχει τεράστιο αντίκτυπο. Θα ήταν μάννα εξ ουρανού, αν αυτό τα πήγαινε καλά».
Πηγή: Πρώτο Θέμα