Στόχος η βραχυπρόθεσμη ανακούφιση των καταναλωτών από τις υψηλές τιμές ενέργειας – Διχασμένοι οι ευρωπαίοι ηγέτες για την πυρηνική ενέργεια – Η τελική έκδοση του κειμένου συμπερασμάτων καλεί την Κομισιόν να εξετάσει πώς λειτουργούν οι αγορές αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας
Η τελική έκδοση του κειμένου καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει πώς λειτουργούν οι αγορές αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας και να εξετάσει τυχόν κερδοσκοπική δραστηριότητα στο Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών της ΕΕ, όπου οι εταιρείες αποκτούν άδειες για την αντιστάθμιση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, με τη βοήθεια των Ευρωπαϊκών Κινητών Αξιών και της Αρχής Αγορών. Μετά από οκτώ ώρες διαπραγματεύσεων, οι ηγέτες των κρατών που συμμετείχαν στη Σύνοδο Κορυφής συμφώνησαν στα συμπεράσματά τους για την ενεργειακή κρίση. Οι αποφάσεις που ελήφθησαν, αφορούν κυρίως τις χώρες που πλήττονται περισσότερο από την ενεργειακή κρίση, ώστε να μετριαστούν οι οικονομικές συνέπειες.
Επισημαίνεται ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέτασε την πρόσφατη άνοδο των τιμών της ενέργειας και τον αντίκτυπο των αυξήσεων των τιμών στους πολίτες και τις επιχειρήσεις, ιδίως τους ευάλωτους πολίτες και τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, που προσπαθούν να ανακάμψουν από την πανδημία του νέου κορωνοϊού.
Η λεγόμενη εργαλειοθήκη περιέχει χρήσιμα μέτρα, βραχυπρόθεσμα και πιο μακροπρόθεσμα.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί:
- Την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μελετήσει τη λειτουργία των αγορών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και την αγορά στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ (ETS), με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA). Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα αξιολογήσει εάν ορισμένες εμπορικές συμπεριφορές απαιτούν περαιτέρω ρυθμιστικά μέτρα.
- Τα κράτη μέλη και η Κομισιόν να κάνουν επειγόντως την καλύτερη δυνατή χρήση της εργαλειοθήκης για την παροχή βραχυπρόθεσμης ανακούφισης στους πιο ευάλωτους καταναλωτές και την υποστήριξη των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλομορφία και την ιδιαιτερότητα των καταστάσεων των κρατών μελών.
- Την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να εξετάσουν άμεσα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα που θα συνέβαλαν να προσφέρεται ενέργεια σε προσιτή τιμή στα νοικοκυριά και στις εταιρείες, να αυξηθεί η ανθεκτικότητα του ενεργειακού συστήματος της ΕΕ και της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, να υπάρχει ασφάλεια εφοδιασμού και υποστήριξη στη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα, λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλομορφία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κατάστασης σε κάθε κράτος μέλος.
- Την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) να εξετάσει πώς θα επιταχυνθούν οι επενδύσεις στην ενεργειακή μετάβαση, αξιοποιώντας τρέχοντα κεφάλαιά της, με σκοπό τη μείωση των μελλοντικών κινδύνων διακοπής και την ικανοποίηση των παγκόσμιων φιλοδοξιών της Ευρώπης για συνδεσιμότητα.
- Το έκτακτο Συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας της 26ης Οκτωβρίου 2021 να προωθήσει αμέσως αυτές τις ενέργειες.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα παρακολουθεί την κατάσταση και θα επανέλθει τον Δεκέμβριο, καταλήγει το κείμενο.
Στο τραπέζι και η πυρηνική ενέργεια
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να προτείνει πριν από το τέλος της χρονιάς κατάλογο με μορφές ενέργειας οι οποίες θα θεωρούνται ενάρετες τόσο για το κλίμα όσο και για το περιβάλλον (τη λεγόμενη «πράσινη ταξινομία»). Η κατάταξη αυτή θα ανοίξει τον δρόμο για τη λεγόμενη πράσινη χρηματοδότηση και θα δώσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στα συστήματα διανομής.
Το ζήτημα διχάζει τους 27. Όμως στη σύνοδο των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων χθες Πέμπτη στις Βρυξέλλες «πολύ μεγάλη πλειοψηφία των κρατών μελών» τάχθηκε υπέρ της ιδέας να συμπεριληφθούν τόσο το φυσικό αέριο όσο και η πυρηνική ενέργεια στον κατάλογο των βιώσιμων επενδύσεων, δήλωσε ευρωπαίος διπλωμάτης στο Γαλλικό Πρακτορείο. Άλλοι δύο επιβεβαίωσαν πως διαμορφώθηκε «πλειοψηφία» χωρών που διάκεινται ευνοϊκά έναντι της πρότασης αυτής.
Η κρίση με τις τιμές του φυσικού αερίου μοιάζει να δίνει ώθηση στην πυρηνική ενέργεια. Παρ’ όλ’ αυτά, η λεγόμενη πράσινη ταξινομία δεν θα αναφερθεί στα συμπεράσματα του ευρωπαϊκού συμβουλίου, ελλείψει πλήρους συναίνεσης.
Στα μέσα Οκτωβρίου δέκα κράτη μέλη της ΕΕ, ανάμεσά τους η Γαλλία, τάχθηκαν υπέρ της πυρηνικής ενέργειας, με το σκεπτικό ότι δεν εκπέμπει CO2 και χαρακτηρίζεται μέρος της λύσης για την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής και της υπερθέρμανσης του πλανήτη, ενώ μπορεί να συμβάλλει στην ευρωπαϊκή ενεργειακή ανεξαρτησία.
Το κείμενο αυτό προσυπέγραψαν η Ρουμανία, η Τσεχία, η Φινλανδία, η Σλοβακία, η Κροατία, η Σλοβενία, η Βουλγαρία, η Πολωνία και η Ουγγαρία. Η Ολλανδία συντάχθηκε πρόσφατα με τη θέση αυτή.
Άλλες χώρες, όπως η Γερμανία, η Αυστρία και το Λουξεμβούργο εναντιώνονται σθεναρά, όπως και πολλές ΜΚΟ, οι οποίες επισημαίνουν το πρόβλημα της αποθήκευσης για τεράστιο χρονικό διάστημα των ραδιενεργών αποβλήτων.
Οι ηλεκτροπαραγωγικοί σταθμοί που καίνε φυσικό αέριο εκπέμπουν CO2, αλλά λιγότερο από τον άνθρακα και, όπως και η πυρηνική ενέργεια, αποτελούν σταθερές και διαχειρίσιμες πηγές ενέργειας, που μπορεί να διαδραματίσουν απόλυτα αναγκαίο συμπληρωματικό ρόλο στις ανανεώσιμες πηγές (ηλιακή ενέργεια, αιολική ενέργεια) όταν ο ήλιος ή ο άνεμος απουσιάζουν.
Η «ταξινομία» αναμένεται να προταθεί προσεχώς από την Κομισιόν, που όμως δεν έχει ακόμη ορίσει σαφές χρονοδιάγραμμα. Η πρότασή της θα μπορούσε να απορριφθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ή από την πλειοψηφία των κρατών μελών.
Στις αρχές του Οκτωβρίου, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις υπερασπίστηκε την πυρηνική ενέργεια, κατά τη διάρκεια συμβουλίου των υπουργών Οικονομικών. «Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε τον ρόλο της πυρηνικής ενέργειας ως μορφής με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην προσπάθειά μας» να μειωθούν οι εκπομπές CO2, επιχειρηματολόγησε ο Λετονός.
Σε έκθεσή της στα τέλη Μαρτίου, η επιστημονική υπηρεσία της Κομισιόν (JRC) σημείωνε πως «καμιά ανάλυση δεν έχει κομίσει επιστημονικές αποδείξεις ότι η πυρηνική ενέργεια βλάπτει την ανθρώπινη υγεία ή το περιβάλλον περισσότερο από άλλες μορφές ενέργειας» οι οποίες αναμένεται να ενταχθούν στη λεγόμενη πράσινη ταξινομία.