Οι πληθωριστικές πιέζεις επηρεάζουν την καταναλωτική συμπεριφορά – Το προτεινόμενο ωράριο λειτουργίας που είναι 11:00 με 18:00 για τα καταστήματα και 11:00 με 20:00 για τα πολυκαταστήματα
Ανοικτά θα είναι αύριο, Κυριακή, τα καταστήματα στο πλαίσιο των θερινών εκπτώσεων και οι έμποροι προσπαθούν να προσελκύσουν όσο το δυνατόν περισσότερους καταναλωτές, εν μέσω υψηλών θερμοκρασιών και καλοκαιρινών διακοπών, με σημαντικές εκπτώσεις τιμών.
Τα καταστήματα έχουν τη δυνατότητα να παραμείνουν -προαιρετικά- ανοιχτά αύριο, καθώς είναι η πρώτη Κυριακή μετά την έναρξη των εκπτώσεων, τηρώντας το προτεινόμενο ωράριο λειτουργίας που είναι 11:00 με 18:00 για τα καταστήματα και 11:00 με 20:00 για τα πολυκαταστήματα, μεγάλα καταστήματα και εμπορικά κέντρα.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, στόχος του λιανικού εμπορίου για το φετινό καλοκαίρι είναι ο συνολικός τζίρος Ιουλίου και Αυγούστου να κινηθεί πάνω από τον περσινό πήχη των 7 δισ. ευρώ ενώ στόχος του υπουργείου Ανάπτυξης είναι, γενικότερα, η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και η προστασίας του καταναλωτή. Γι αυτό κι έχει δοθεί, ήδη, η εντολή να ενταθούν οι έλεγχοι και όπως έχει δηλώσει ο αρμόδιος υπουργός Τάκης Θεοδωρικάκος: «Ο ενημερωμένος καταναλωτής έχει δύναμη. Μπορεί να συγκρίνει τις τιμές και να αγοράζει προϊόντα από εκεί που τον συμφέρει. Μόνο έτσι δουλεύει ο ανταγωνισμός και πετυχαίνουμε να πέφτουν οι τιμές…και θέλω όλοι να γνωρίζουν ότι παραπλανητικές εκπτώσεις, προφανώς και δεν μπορούν να γίνονται αποδεκτές. Υπάρχει ηλεκτρονικός έλεγχος μέσω πλατφόρμας που λειτουργεί σε συνεργασία με την Ε.Ε. για προϊόντα που διατίθενται μέσω e-shops, αλλά και οι έλεγχοι της ΔΙΜΕΑ αυτές τις ημέρες και τις εβδομάδες, που θα ενταθούν. Τα δε πρόστιμα σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πολύ βαριά και φτάνουν και τα 3 εκατ. ευρώ σε περιπτώσεις υποτροπής».
Γενικότερα, πάντως, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης, στο πλαίσιο της αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου της οικονομίας μας, δίνει μεγάλη σημασία στην καλή λειτουργία του ανταγωνισμού.
Σημειώνεται ότι ο κ. Θεοδωρικάκος, αναφορικά με τα θέματα της αγοράς και των τιμών, έχει επισημάνει ότι «το υπουργείο Ανάπτυξης σχετίζεται κυρίως με την αντιμετώπιση του πληθωρισμού τροφίμων και ειδών βασικής διαβίωσης. Δεν ανήκουν στο υπουργείο Ανάπτυξης, οι τιμές της ενέργειας που είναι ένα πολύ σοβαρό κομμάτι που αφορά το κόστος ζωής, δεν ανήκουν στο υπουργείο Ανάπτυξης οι τιμές των εισιτηρίων των πλοίων όπως και μια άλλη σειρά θεμάτων- γενικά η ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών είναι θέμα συνολικής πολιτικής». Σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν, το υπουργείο Ανάπτυξης ενισχύει την λειτουργία των δυο ανεξάρτητων αρχών που εποπτεύει. Την Επιτροπή Ανταγωνισμού και τον Συνήγορο του Καταναλωτή, ενώ στόχος είναι να δυναμώσει και ο ρόλος των οργανώσεων των καταναλωτών στην αγορά.
Υπενθυμίζεται ότι αποτελεί διαχρονική πρόκληση ο έλεγχος της καλής λειτουργίας των αγορών ώστε να μην δημιουργούνται συνθήκες ολιγοπωλιακής διάρθρωσης και στη σημερινή συγκυρία ο πληθωρισμός ξαναβάζει το θέμα αυτό στο τραπέζι οπότε το υπουργειο Ανάπτυξης ζητάει από την Επιτροπή Ανταγωνισμου να αυξήσει την παρουσία της στην αγορά και να επιταχύνει τις κρίσεις της.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τα στοιχεία από την τελευταία έκθεση της ΓΣΕΒΕΕ, οι 9 στις 10 μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις πιστεύουν ότι στην ελληνική οικονομία υπάρχουν ολιγοπώλια που ελέγχουν μεγάλο μέρος της αγοράς και διαμορφώνουν τις τιμές. Επιπλέον, πάνω από 8 στις 10 μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις πιστεύουν ότι οι μέχρι σήμερα πολιτικές δεν συμβάλουν στην προώθηση του υγιούς ανταγωνισμού και στην αποφυγή αθέμιτων ολιγοπωλιακών πρακτικών.
Οι νέες συνήθειες των Ελλήνων καταναλωτών
Στο μεταξύ, οι πληθωριστικές τάσεις έχουν επηρεάσει τις συνήθειες των καταναλωτών για εξοικονόμηση χρημάτων και αύξηση των εσόδων τους, όπως καταδεικνύει έρευνα που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) την εβδομάδα 23-29 Ιουνίου 2024 με δείγμα 1.000 καταναλωτές.
Συγκεκριμένα, υπάρχουν σημαντικές αλλαγές το τελευταίο διάστημα στις καταναλωτικές συνήθειες σε διάφορες περιοχές συμπεριφορών, οι οποίες αποδίδονται σε μεγάλο βαθμό στις ανατιμήσεις προϊόντων και υπηρεσιών. Καταρχάς είναι ξεκάθαρη μία τάση των καταναλωτών για εξοικονόμηση χρημάτων για τις αγορές βασικών αγαθών και υπηρεσιών και δευτερευόντως διαχείρισης χρημάτων. Μεγαλύτερη είναι η πίεση στη μείωση των δαπανών για βασικές υπηρεσίες και λιγότερο για βασικά αγαθά.
Ειδικότερα, το 71% (έναντι 75% το 2023) του κοινού δηλώνει ότι έχει ακυρώσει δαπάνες διασκέδασης όπως είναι η εστίαση, οι διακοπές, τα ταξίδια κ.α. Το 55% (έναντι 54% το 2023) δηλώνει ότι έχει μειώσει συνολικά τις αγορές σε είδη τροφίμων και είδη παντοπωλείου. Ποσοστό 49% (έναντι 48% το 2023) του κοινού δηλώνει ότι έχει αναβάλει εργασίες συντήρησης και επισκευής, π.χ. στο σπίτι ή στο αυτοκίνητο. Το 42% (έναντι 49% το 2024) δηλώνει ότι έχει αλλάξει μάρκα-επωνυμία προϊόντος. Ποσοστό 27% δηλώνει ότι έχει χρησιμοποιήσει χρήματα από τις αποταμιεύσεις του προκειμένου να καλύψει τις αγορές του. Το 27% (έναντι 32% το 2024) έχει αναβάλει την πληρωμή λογαριασμών ή έχει προχωρήσει σε στάση πληρωμής των υποχρεώσεων του. Ποσοστό 16% (έναντι 17% το 2024) δηλώνει ότι έχει αυξήσει τον χρόνο εργασίας ή έχει βρει δεύτερη εργασία προκειμένου να αυξήσει το εισόδημα του. Μόλις 3% του κοινού δηλώνουν ότι δεν έχουν λάβει κανένα απολύτως μέτρο για την αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων.
Αναφορικά με τους παράγοντες που επηρεάζουν τους καταναλωτές την τελευταία τετραετία σε σχέση με την επιλογή τροφίμων, η χρηματική δαπάνη παραμένει το βασικό κριτήριο (57%), αλλά ειδικά στις τελευταίες μετρήσεις η ένταση μειώνεται (από 69% το 2023). Επίσης, η ποιότητα είναι το κύριο κριτήριο για το 27% των καταναλωτών, αλλά αυξάνεται από 16% του 2023.