Η περίοδος των εορτών, ενώ συνδέεται με χαρά και θαλπωρή, μπορεί να αναδείξει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οικογένειες σε δύσκολες καταστάσεις. Η επιστημονική Ομάδα του Μαζί για το Παιδί προτείνει τρόπους διαχείρισης
*Γράφει η επιστημονική ομάδα της Συμβουλευτικής Γραμμής 115 25 της Ένωσης «Μαζί για το Παιδί»
Η περίοδος των εορτών, ενώ συχνά είναι γεμάτη χαρά, μπορεί να γίνει ιδιαίτερα απαιτητική για οικογένειες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, που μπορεί να αφορούν τα οικονομικά ή ανακατατάξεις και αλλαγές στην οικογενειακή δομή (π.χ. διαζύγιο, ασθένεια, απώλεια κατοικιδίου κ.α.). Η αδυναμία ή δυσκολία των γονέων να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των παιδιών τους για δώρα και δραστηριότητες μπορεί να προκαλέσει αισθήματα ανεπάρκειας και ενοχής, με αποτέλεσμα να προκύπτουν συγκρούσεις και διαφωνίες μέσα στους κόλπους της οικογένειας. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι γονείς έχουν έναν σημαντικό ρόλο: να καθοδηγήσουν τα παιδιά τους με αγάπη και στήριξη, προσφέροντας ασφάλεια σε συνθήκες που μπορεί να δημιουργούν αβεβαιότητα.
Η αντίδραση των παιδιών στα δύσκολα γεγονότα
Τα παιδιά, ανεξάρτητα από την ηλικία τους, αντιλαμβάνονται τις αλλαγές και την ένταση στο οικογενειακό περιβάλλον. Ενδέχεται να νιώσουν ανασφάλεια, θλίψη ή ακόμα και ενοχή, καθώς συχνά προσπαθούν να κατανοήσουν τα γεγονότα μέσα από το δικό τους πρίσμα (π.χ. Η μαμά και ο μπαμπάς είναι στεναχωρημένοι. Μήπως εγώ δεν είμαι αρκετά καλό παιδί;). Η αντίδρασή τους εξαρτάται από την ηλικία και τη συναισθηματική τους ωριμότητα. Μικρότερα παιδιά μπορεί να εμφανίσουν συμπεριφορές που παραπέμπουν σε προηγούμενες αναπτυξιακές περιόδους (π.χ. ένα παιδί σχολικής ηλικίας που κοιμάται στο δωμάτιό του ξαφνικά επιθυμεί να κοιμάται με τους γονείς) ή να εκφράσουν τη θλίψη τους μέσα από το παιχνίδι, ενώ οι έφηβοι που βιώνουν έντονες ψυχοσυναισθηματικές αλλαγές, συχνά γίνονται πιο εσωστρεφείς ή μπορεί να στραφούν στους συνομηλίκους τους για στήριξη, όταν εντείνονται τα δυσφορικά τους συναισθήματα (π.χ. ξαφνικά περνά πολλές ώρες στο δωμάτιό του/της παίζοντας στον υπολογιστή).
Η σημασία της επικοινωνίας
Η επικοινωνία είναι το κλειδί για τη διαχείριση τέτοιων καταστάσεων. Οι γονείς χρειάζεται να προσφέρουν στα παιδιά σαφείς και κατανοητές πληροφορίες, κατάλληλα προσαρμοσμένες στην ηλικία και το αναπτυξιακό στάδιο, να τους επιτρέψουν να εκφραστούν και να τους δείξουν ότι είναι εκεί για να τα στηρίξουν, χωρίς να αγνοούν τα δικά τους συναισθήματα.
Κατευθύνσεις για γονείς σε δύσκολες καταστάσεις
1. Προετοιμασία και σαφήνεια
Όταν πρόκειται να γίνει συζήτηση με τα παιδιά, είναι χρήσιμο να υπάρχει προετοιμασία από πριν για το πώς θα παρουσιαστεί το γεγονός. Είναι σημαντικό οι γονείς να έχουν συζητήσει λεπτομερώς την κατάσταση και να έχουν συμφωνήσει ποιες πληροφορίες θα μοιραστούν και με ποιον τρόπο. Η σαφήνεια και η ειλικρίνεια είναι σημαντικές, αλλά οι πληροφορίες χρειάζεται να είναι κατάλληλα προσαρμοσμένες στην ηλικία του παιδιού. (π.χ. σε ιατρικά γεγονότα μεταφέρουμε τις απαραίτητες και σημαντικές πληροφορίες, αποφεύγοντας περίπλοκους ιατρικούς όρους που μπορεί να δημιουργήσουν σύγχυση στο παιδί και να το τρομάξουν).
2. Διαβεβαιώσεις για ασφάλεια και σταθερότητα
Τα παιδιά συχνά ανησυχούν για το πώς ένα γεγονός θα επηρεάσει την καθημερινότητά τους. Χρειάζεται να καταστεί σαφές τι θα αλλάξει (αν κάτι αλλάξει) και τι θα παραμείνει σταθερό, ώστε να μειωθεί η αβεβαιότητά τους (π.χ. σε ένα διαζύγιο τα ενημερώνουμε για την συχνότητα επαφής με τον γονέα που αποχωρεί από το σπίτι, που θα διαμένει ο γονέας που αποχωρεί, ότι πάντα η μαμά και ο μπαμπάς θα είναι οι γονείς τους ακόμη κι αν δεν είναι πλέον ζευγάρι κ.ά.).
3. Χώρος για έκφραση
Είναι σημαντικό τα παιδιά να ενθαρρύνονται να εκφράζουν τα συναισθήματά τους, να κάνουν ερωτήσεις και να νιώθουν ότι οι γονείς τα ακούν με προσοχή (π.χ. 1 –Ακούω ότι μου λες «…………», έχω καταλάβει σωστά; π.χ.2 –Πρέπει να είναι πολύ σημαντικό για εσένα «………» και σου υπόσχομαι ότι θα το σκεφτώ.). Η αναγνώριση των συναισθημάτων τους – είτε πρόκειται για θλίψη, ανησυχία ή θυμό – τα βοηθά να νιώσουν ότι είναι αποδεκτά και κατανοητά (π.χ.1 –Βλέπω ότι κατέβασες το κεφάλι σου. Είσαι λυπημένος/η; π.χ.2 –Με αυτό που σου λέω τώρα νιώθω θλίψη. Εσύ πώς νιώθεις;).
Διαβάστε περισσότερα στο kontasou.com