Πού «σκάλωσε» το deal για τα ευρωπαϊκά κορυφαία αξιώματα – Τα 2,5 χρόνια του Κόστα και οι αποφάσεις στην επόμενη Σύνοδο

Η χθεσινή άτυπη Σύνοδος Κορυφής για τα κορυφαία ευρωπαϊκά αξιώματα έμοιαζε προκαταβολικά μάλλον εύκολη, αλλά όπως σημείωνε και τη Δευτέρα το protothema.gr ο διάβολος πάντοτε κρύβεται στις λεπτομέρειες. Η ευρωπαϊκή διαπραγμάτευση, άλλωστε, είναι πάντα πολυσύνθετη και γεμάτη…εκπλήξεις. Και αυτό επιβεβαιώθηκε αργά το βράδυ, περίπου στη μία μετά τα μεσάνυχτα, όταν η άτυπη Σύνοδος ολοκληρώθηκε χωρίς… λευκό καπνό.

Θεωρητικά, η συμφωνία ήταν από νωρίς πάνω στο τραπέζι χωρίς ιδιαίτερες επιφυλάξεις. Το ΕΛΚ παίρνει στη μοιρασιά των κορυφαίων χαρτοφυλακίων την προεδρία της Κομισιόν για την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, την οποία κάποιοι πριν από μερικές εβδομάδες θεωρούσαν πολιτικά ξεγραμμένη, αλλά και την ηγεσία του Ευρωκοινοβουλίου για τη Ρομπέρτα Μέτσολα. Οι Σοσιαλιστές είχαν από νωρίς βάλει στο τραπέζι την υποψηφιότητα του πρώην πρωθυπουργού της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα αντί του Σαρλ Μισέλ στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ενώ οι Φιλελεύθεροι υποστηρίζουν την υποψηφιότητα της Εσθονής πρωθυπουργού Κάγια Κάλας για τη θέση της Ύπατης Αρμοστή της Ε.Ε.

Όμως, στην πράξη οι συζητήσεις αποδείχθηκαν πιο τεχνικές και δύσκολες του αναμενομένου, παρά την αισιοδοξία αρκετών ηγετών ότι το δείπνο της άτυπης Συνόδου θα μπορούσε να είναι πιο διεκπεραιωτικό. Παρά τις ενστάσεις της Ουγγαρίας που είναι σε πόλεμο με την Φον ντερ Λάιεν, η υποψηφιότητα της δεν ήταν το πρόβλημα. Ούτε η υποψηφιότητα της Κάλας που είχε και τη στήριξη του ΕΛΚ. Ο «τζόγος», αντιθέτως, έγινε για τη θητεία του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα που ήταν και η βασική συνθήκη, προκειμένου οι Σοσιαλιστές να συναινέσουν και να προχωρήσει ο τρικομματικής συνασπισμός που επί της ουσίας ορίζει τις πλειοψηφίες για τις κορυφαίες θέσεις.

2,5+2,5;

Οι Σοσιαλιστές εμφανίστηκαν να ζητούν το ΕΛΚ να εγγυηθεί ότι η θητεία του Αντόνιο Κόστα δεν θα διαρκέσει μόνο 2,5 χρόνια, όπως ορίζουν οι Συνθήκες, αλλά θα υπάρξει option εγγυημένης ανανέωσης για άλλα 2,5 χρόνια. Είχαν προηγηθεί φωνές από το ΕΛΚ, σύμφωνα με τις οποίες ο Κόστα θα μπορούσε να οριστεί πρόεδρος, αλλά στη συνέχεια θα έπρεπε η ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά να επιδιώξει να ανακτήσει το εν λόγω αξίωμα. Ο νυν πρόεδρος Σαρλ Μισέλ που προέρχεται από τους Φιλελεύθερους είχε αναλάβει τη θέση του στο τέλος του 2019, με τη θητεία του να ανανεώνεται μετά από μερικά χρόνια.

«Δεν είναι ζήτημα επιθυμίας του ΕΛΚ, αλλά το τι ορίζουν οι συνθήκες.», αντέτεινε ευρωπαϊκή πηγή της Κεντροδεξιάς στο protothema.gr, επικαλούμενη τη ρητή αναφορά σε θητεία 2,5 χρόνων. «Κανείς δεν παίρνει τα πέντε χρόνια από την αρχή. Ποιος εγγυάται ότι σε 2,5 έτη θα είναι ίδια η σύνθεση των ηγετών; Δεν θα έχουν γίνει εκλογές σε αρκετές χώρες», διερωτήθηκε η ίδια πηγή, επεξηγώντας έτσι την αδυναμία προδέσμευσης από μέρους του ΕΛΚ για την αυτόματη ανανέωση της θητείας του Κόστα. Από την άλλη, πηγές των Ευρωσοσιαλιστών έλεγαν στο protothema.gr ότι το ΕΛΚ προσέρχεται στη διαπραγμάτευση με διάθεση να τα πάρει όλα, κάτι που δεν είναι εφικτό στο πλαίσιο ενός ευρύτερου συμβιβασμού.

Αποφάσεις σε δέκα μέρες

Τούτων δοθέντων, η εκκρεμότητα μετατίθεται για την επόμενη Σύνοδο Κορυφής στις 27 και 28 Ιουνίου, οπότε και οι ηγέτες καλούνται να καταλήξουν σε αποφάσεις, οι οποίες και θα επικυρωθούν εκείνες τις ημέρες. Όπως είναι προφανές, τις επόμενες μέρες το παρασκήνιο θα «οργιάσει», σε μια προσπάθεια άμβλυνσης των διαφορών και υπέρβασης των λεπτομερειών που απέτρεψαν ένα ευρωπαϊκό deal. Αν και τότε το αδιέξοδο παραμείνει, υπάρχει το σενάριο για μια έκτακτη Σύνοδο Κορυφής στις αρχές Ιουλίου.

Σημειωτέον ότι κατά πάγια πρακτική, βεβαίως, οι ηγέτες έμειναν για αρκετή ώρα χωρίς τα τηλέφωνά τους, ενώ και οι άμεσοι συνεργάτες τους περίμεναν σε παρακείμενο χώρο, χωρίς να έχουν επαφή με τους πολιτικούς τους προϊσταμένους. Πριν την έναρξη του δείπνου είχαν προηγηθεί επαφές των διαπραγματευτών των πολιτικών ομάδων: Κυριάκος Μητσοτάκης και Ντόναλντ Τουσκ από το ΕΛΚ και Όλαφ Σολτς με Πέδρο Σάντσεθ από τους Ευρωσοσιαλιστές ξεκίνησαν τη συζήτηση, ενώ στη συνέχεια από το Renew Europe προστέθηκαν η Εσθονή Κάλας και ο απερχόμενος Βέλγος πρωθυπουργός Αλεξάντερ Ντε Κροο.

Η ελληνική στόχευση

Στον νέο πολιτικό κύκλο της Ευρώπης, ο κ. Μητσοτάκης που προσέρχεται από θέση ισχύος λόγω και της θέσης που έχει εντός του ΕΛΚ και εν γένει στην ευρύτερη διαπραγμάτευση, επιθυμεί ένα σημαντικό χαρτοφυλάκιο για την Ελλάδα. Το εν λόγω χαρτοφυλάκιο στόχος είναι να είναι παραγωγικό, εξ ου και ακούγονται τα σενάρια για το Αγροτικής Ανάπτυξης, το Ανταγωνιστικότητας ή αυτό της Διεύρυνσης. Βεβαίως, κανείς δεν μπορεί να πει με ασφάλεια πού θα κάτσει η μπίλια, εξ ου και ο κ. Μητσοτάκης δεν προκρίνει τη συζήτηση για το πρόσωπο του Έλληνα επιτρόπου.