Προϋπολογισμός 2025: Τι δίνει σε εργαζόμενους, συνταξιούχους και οικογένειες

Με το ένα χέρι ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2025 «δίνει» 1,1 δισ. ευρώ για νέες παροχές, ελαφρύνσεις και μέτρα στήριξης της οικονομίας. Με το άλλο όμως «παίρνει» αφού η αύξηση των εισοδημάτων οδηγεί σε αντίστοιχη αύξηση των φορολογικών εσόδων. Η κυβέρνηση εκτιμά ότι άμεσα στο 2025, το κράτος θα αντλήσει επιπλέον 2,5 δισ. ευρώ από φόρους. Έτσι θα «στρώσει δρόμο» για νέες παροχές ενισχύοντας παράλληλα την δημοσιονομική θέση της χώρας

Για το 2024, οι παροχές και τα μέτρα στήριξης ανήλθαν σε 1,84 δισ. ευρώ, ενώ για το 2025 προβλέπεται αύξηση αυτών των ποσών κατά 1,1 δισ. ευρώ, με το συνολικό κόστος να φτάνει στα 2,944 δισ. ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό, περιλαμβάνονται μέτρα όπως αυξήσεις στις συντάξεις, οι οποίες θα φτάσουν έως και το 2,4%, καθώς και η ενίσχυση του κατώτατου μισθού, με στόχο να μειωθεί η ανεργία κάτω από το 10%.

Παράλληλα, προγραμματίζονται νέες αυξήσεις στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, με τον εισαγωγικό μισθό να ανέρχεται στα 950 ευρώ μέχρι το 2027 και με μια υπόθεση εργασίας να διαμορφωθεί το 2025 στα 870 ευρω.

Τα μέτρα αυτά συνοδεύονται, όμως, και από αύξηση των φόρων, λόγω της ανόδου των αποδοχών και της ενίσχυσης της ιδιωτικής κατανάλωσης, η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε υψηλότερα φορολογικά έσοδα. Η υπέρβαση των εσόδων από φόρους το 2024 ήταν εντυπωσιακή, φτάνοντας τα 3,7 δισ. ευρώ πάνω από τους στόχους, κυρίως λόγω των αυξήσεων στους μισθούς, της μείωσης της φοροδιαφυγής και της ανόδου των ηλεκτρονικών συναλλαγών.

Η αύξηση αυτή αποδίδεται κατά κύριο λόγο στις αυξήσεις των μισθών, στη μείωση της φοροδιαφυγής και στην άνοδο των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Επιπλέον, τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων σημείωσαν υπέρβαση κατά 1,026 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω της αύξησης των αποδοχών, ενώ από τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων τα έσοδα ξεπέρασαν τις προβλέψεις κατά 1,15 δισ. ευρώ. Ο ΦΠΑ επίσης απέφερε 1,24 δισ. ευρώ παραπάνω από τους στόχους, ως αποτέλεσμα της μεγαλύτερης κατανάλωσης και της περιστολής της φοροδιαφυγής.

Για το 2025, προβλέπεται περαιτέρω αύξηση των φορολογικών εσόδων, τα οποία εκτιμάται ότι θα φτάσουν τα 69,2 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 2,47 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2024. Οι εισφορές από άμεσους φόρους εισοδήματος αναμένονται στα 24,9 δισ. ευρώ, ενώ οι έμμεσοι φόροι, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, προβλέπεται να φέρουν στα δημόσια ταμεία 37,8 δισ. ευρώ.

Το 2025 περιλαμβάνει επίσης σημαντικές δημοσιονομικές παρεμβάσεις, όπως η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά μία ποσοστιαία μονάδα, με εκτιμώμενο κόστος 440 εκατ. ευρώ, και η πλήρης κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για τους ελεύθερους επαγγελματίες, με κόστος 238 εκατ. ευρώ. Επίσης, μονιμοποιείται η επιστροφή ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο, ενώ αυξάνονται οι συντάξεις βάσει της μεταβολής του πληθωρισμού και του ΑΕΠ, με συνολικό κόστος 401 εκατ. ευρώ για το 2025.

Προβλέπεται επίσης ενίσχυση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων, τόσο μέσω της αναμόρφωσης του μισθολογίου που ξεκίνησε το 2024, όσο και μέσω νέας αύξησης στους βασικούς μισθούς από τον Απρίλιο του 2025. Παράλληλα, ενισχύεται το εισόδημα των ιατρών του ΕΣΥ, ενώ προβλέπονται και αυξήσεις στις αποζημιώσεις για το ένστολο προσωπικό.

Τον Δεκέμβριο του 2024, θα δοθούν έκτακτες ενισχύσεις ύψους 243 εκατ. ευρώ σε 1,9 εκατομμύρια δικαιούχους, μεταξύ των οποίων συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά, δικαιούχοι επιδόματος παιδιού, ανασφάλιστοι υπερήλικες και δικαιούχοι του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Παράλληλα, ο κατώτατος μισθός, που αυξήθηκε κατά 27,7% από το 2021 έως το 2024, θα αναπροσαρμοστεί περαιτέρω το 2025, ενώ έχουν «ξεπαγώσει» οι τριετίες στον ιδιωτικό τομέα.

Ενίσχυση των εισοδημάτων σε εργαζόμενους και συνταξιούχους

Οι κυριότερες μόνιμες παρεμβάσεις που προβλέπουν ενισχύσεις εισοδήματος και εφαρμόζονται από το 2024 ή θα ξεκινήσουν το 2025 είναι οι εξής:

• Μείωση ασφαλιστικών εισφορών: Από 01.01.2025, κατά 1%, μείωση 0,5% για εργαζομένους και 0,5% για εργοδοτικές εισφορές υγείας, με ετήσιο κόστος 440 εκατ. ευρώ.
• Κατάργηση τέλους επιτηδεύματος: Από 01.01.2025, σε συνέχεια της μείωσης κατά 50% το 2024, με κόστος 238 εκατ. ευρώ για το 2025.
• Επιστροφή ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο: Επέκταση για το 2024 και μόνιμη εφαρμογή από το 2025, με ετήσιο κόστος 100 εκατ. ευρώ.
• Αυξήσεις συντάξεων: Με βάση τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη, κόστος 424 εκατ. ευρώ για το 2024 και 398 εκατ. ευρώ για το 2025.
• Αναμόρφωση μισθολογίου Δημοσίου: Από 01.01.2024, αυξήσεις σε όλους τους δημοσίους υπαλλήλους, με έμφαση στους χαμηλόμισθους, στους γονείς και στους υπεύθυνους θέσεων.

 

Συνολικό κόστος 1.067 εκατ. ευρώ, με νέα αύξηση το 2025 (143 εκατ. ευρώ).

Επιπρόσθετα, το 2024 θα διατεθούν 243 εκατ. ευρώ για ενισχύσεις σε 1,9 εκατ. δικαιούχους, όπως συνταξιούχους, γονείς και άτομα με αναπηρίες.
Ενισχύσεις για οικογένειες
Για την αντιμετώπιση του δημογραφικού, προβλέπονται:

• Αύξηση του επιδόματος γέννησης (2.400–3.500 ευρώ) με αναδρομική ισχύ από 01.01.2023.
• Ενίσχυση επιδόματος μητρότητας για ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες από 4 σε 9 μήνες.
• Αύξηση αφορολόγητου κατά 1.000 ευρώ για φορολογούμενους με τέκνα.
• Κατάργηση φόρου ασφαλίστρων υγείας για παιδιά έως 18 ετών από το 2025.

Τα μέτρα αυτά εντάσσονται σε ένα ευρύτερο εθνικό σχέδιο δράσης, ενώ παράλληλα εφαρμόζονται προγράμματα ενίσχυσης όπως «Νταντάδες της Γειτονιάς» και η παροχή voucher για παιδικούς σταθμούς.
Κίνητρα για επενδύσεις
Επίσης, η κυβέρνηση προχωρά σε σειρά σημαντικών παρεμβάσεων για την ενίσχυση των επενδύσεων. Συγκεκριμένα:

• Εισάγονται νέες περιπτώσεις χορήγησης προσαυξημένων ποσοστών έκπτωσης από τα
• ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων, που σήμερα ανέρχεται σε 200%, για δαπάνες
• επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας, που διαμορφώνεται έως και 315% για επενδύσεις σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις έντασης γνώσης,
• Επεκτείνονται τα φορολογικά κίνητρα για εμπορική εκμετάλλευση ευρεσιτεχνίας (πατέντας), με περισσότερα έτη απαλλαγής των σχετικών κερδών από τον φόρο,
• Διευρύνονται τα φορολογικά κίνητρα για τους επενδυτές (angel investors) με αύξηση του ορίου στις 900.000 ευρώ επί του κεφαλαίου που εισφέρουν σε νεοφυείς επιχειρήσεις,
• Μειώνεται σε 100.000 ευρώ το ελάχιστο όριο εταιρικού κεφαλαίου της νέας εταιρείας που προκύπτει από συνεργασία/μετασχηματισμό, για την εξασφάλιση φοροαπαλλαγής 30% επί των κερδών και
• Θεσπίζεται η δυνατότητα μεταφοράς φορολογικής ζημίας μετασχηματιζόμενων επιχειρήσεων.

Αναπτυξιακές παρεμβάσεις
Η κυβέρνηση προωθεί μέτρα στήριξης επενδύσεων και καινοτομίας, όπως:

• Παροχή Golden Visa για επενδύσεις σε startup επιχειρήσεις (από 250.000 ευρώ).
• Κατάργηση τέλους σταθερής τηλεφωνίας για συνδέσεις υψηλών ταχυτήτων.
• Ίδρυση του Εθνικού Επενδυτικού Ταμείου (Growthfund) με αρχικά κεφάλαια 300 εκατ. ευρώ.

Επιπλέον, επιβάλλεται τέλος κρουαζιέρας (52 εκατ. ευρώ ετησίως), το οποίο κατανέμεται για τη βελτίωση υποδομών λιμένων, την ενίσχυση τουριστικών προϊόντων και τη στήριξη τοπικών κοινωνιών.
Μέτρα για του ιδιοκτήτες ακίνητων και για όσους ψάχνουν σπίτι
Ο προϋπολογισμός του 2025 ενσωματώνει τις παρεμβάσεις που συνθέτουν τον σχεδιασμό της στεγαστικής πολιτικής και διά γυμνού οφθαλμού είναι σαφής η στόχευση: κίνητρα για την αγορά κατοικίας – κίνητρα για το «άνοιγμα» και την εκμίσθωση άνω των 700.000 «κενών» κατοικιών – αντικίνητρα για βραχυχρόνιες μισθώσεις.

Ειδικότερα, οι κυριότερες παρεμβάσεις συνίστανται στα εξής:

• Δημιουργία νέου προγράμματος «ΣΠΙΤΙ μου ΙΙ», με συνολικό προϋπολογισμό 2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 1 δισ. ευρώ χρηματοδοτείται από το δανειακό σκέλος του ΤΑΑ και 1 δισ. ευρώ από τις εμπορικές τράπεζες. Το επιτόκιο θα είναι μειωμένο κατά 50% από το τρέχον εμπορικό, καθώς το ποσό που χρηματοδοτείται από το ΤΑΑ θα είναι άτοκο. Τα ηλικιακά και εισοδηματικά κριτήρια διευρύνονται σε σχέση με το πρώτο πρόγραμμα «ΣΠΙΤΙ μου». Το πρόγραμμα θα καλύπτει φυσικά πρόσωπα και ζευγάρια ηλικίας 25 έως 50 ετών, με εισόδημα το οποίο κυμαίνεται από 10.000 ευρώ έως 20.000 ευρώ για τον άγαμο, ενώ για το ζευγάρι αυξάνεται σε 28.000 ευρώ με προσαύξηση 4.000 ευρώ για κάθε τέκνο.

• Επιπρόσθετο πρόγραμμα ύψους 400 εκατ. ευρώ μέσω του δανειακού σκέλους του ΤΑΑ για την ενεργειακή αναβάθμιση παλιών κατοικιών με μηδενικό επιτόκιο.

• Απαλλαγή για τρία έτη από τον φόρο εισοδήματος των εισοδημάτων από ενοίκια ακινήτων εμβαδού έως 120 τ.μ., τα οποία θα εκμισθωθούν με μακροχρόνια μίσθωση, ενώ ήταν «κενά» ή σε βραχυχρόνια μίσθωση για τουλάχιστον τρία έτη. Το εκτιμώμενο κόστος για το 2025 ανέρχεται σε 3 εκατ. ευρώ και για τα έτη 2026-2028 σε 13 εκατ. ευρώ, κατ’ έτος.

• Αύξηση του επιδόματος στέγασης, στο πλαίσιο της εν γένει αναμόρφωσης των επιδομάτων, από το ποσό των 70 ευρώ στο ποσό των 125 ευρώ και στο ποσό των 75 ευρώ, αναλόγως της εισοδηματικής κλίμακας, το οποίο προσαυξάνεται κατά 30% για κάθε τέκνο, ενώ παράλληλα εισάγονται και στοχευμένα περιουσιακά κριτήρια.

• Απαγόρευση νέας βραχυχρόνιας μίσθωσης, κατά τη διάρκεια του 2025, για διαμερίσματα που βρίσκονται στο πρώτο, δεύτερο και τρίτο δημοτικό διαμέρισμα του κέντρου της Αθήνας, λόγω του ιδιαίτερα υψηλού ποσοστού των διαμερισμάτων που διατίθενται για βραχυχρόνια μίσθωση.

• Αύξηση του τέλους ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση για βραχυχρόνιες μισθώσεις, κατά τους μεν χειμερινούς μήνες από 0,5 ευρώ σε 2 ευρώ ανά διανυκτέρευση, κατά τους δε καλοκαιρινούς μήνες από 1,5 ευρώ σε 8 ευρώ ανά διανυκτέρευση.

• Διπλασιασμός της μέγιστης επιδότησης του προγράμματος «Ανακαινίζω – Νοικιάζω» από το ποσό των 4.000 ευρώ στο ποσό των 8.000 ευρώ, η οποία θα καλύπτει το 60% έναντι του 40% των δαπανών. Το πρόγραμμα έχει προϋπολογισμό 50 εκατ. ευρώ και, συγκεκριμένα, 25 εκατ. ευρώ για το 2024 και 25 εκατ. ευρώ για το 2025.

• Επέκταση, για ένα ακόμα έτος (μέχρι το τέλος του 2025), της αναστολής του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές, με σκοπό την αύξηση των προς διάθεση κατοικιών, με ετήσιο κόστος 18 εκατ. ευρώ.

• Αξιοποίηση ακινήτων του Δημοσίου μέσω διαγωνιστικών διαδικασιών, στο πλαίσιο του προγράμματος «Κοινωνική Αντιπαροχή», με δαπάνες του αναδόχου, ο οποίος έχει τη δυνατότητα εκμετάλλευσης του ακινήτου και παράλληλα την υποχρέωση εκμίσθωσής του.