Πρωτοχρονιά στην Αθήνα . Από την μία είχαμε την υποδοχή του νέου έτους στην πλατεία Συντάγματος από τον δήμο της Αθήνας και από την άλλη από το πολιτιστικό κέντρο Σταύρος Νιάρχος . Οι χρήστες του διαδικτύου και ειδικότερα του facebook θέλησαν και πάλι να σχολιάσουν . Ο νέος δήμαρχος Χάρης Δούκας είχε δίπλα του την κόρη της δημοσιογράφου Ζεμπετόγλου και του πρώην μπασκετμπολίστα Νάσου Γαλακτερού. Το <<λάθος >> στην εικόνα της εκδήλωσης ήταν ότι η μικρή Σοφία έχει μελαμψό χρώμα . Οι αντιδράσεις γνωστές . Το παιδί είναι Παλαιστινιακής καταγωγής ? Είναι ίσως ρομά? Η μήπως κατάγεται από χώρα της Βόρειας Αφρικής? Φυσικά τίποτα από όλα αυτά .Από την άλλη στο πολιτιστικό κέντρο η κύρια τραγουδίστρια της εκδήλωσης ήταν η Αφροελληνίδα Idra Kayne . Φυσικά , εκεί δεν διαβάσαμε κανένα σχόλιο .
Στην χώρα που οι ψηφοφόροι της απαντούν στις δημοσκοπήσεις ότι μόνο 3% από αυτούς είναι ακροδεξιοί ενώ στις εθνικές εκλογές 13 % περίπου έχουν ψηφίσει ακροδεξιά κόμματα , δεν περιμένει κανείς κάτι διαφορετικό . Ο ρατσισμός έχει δύο πυλώνες . Το πολιτισμικό στοιχείο και το οικονομικό . Στην συγκεκριμένη περίπτωση , οι εκδηλώσεις στον δήμο Αθηναίων και στο Νιάρχος έχουμε μία σαφή διάκριση . Η πρωτοχρονιάτικη εκδήλωση στον Δήμο Αθηναίων έχει περισσότερο λαϊκό χαρακτήρα ενώ αντίθετα το Νιάρχος απευθύνεται την συγκεκριμένη βραδιά στις κοινωνικές ελίτ αλλά και σε εκείνους που επιδιώκουν να γίνουν μελλοντικά ελίτ και να εντάσσονται στις ανώτερες κοινωνικά τάξεις .
Ας υποθέσουμε ότι στην θέση της Σοφίας ήταν μία μικρή Παλαιστίνια . Τότε πια ξεκάθαρα θα έλεγαν ότι – εμείς δεν θέλουμε στην πρώτη ημέρα του χρόνου να βλέπουμε ένα παιδί φτωχό. (Μήπως δεν γνωρίζουμε ότι και στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά παιδιά Ελληνικής καταγωγής που δεν έχουν τις απαραίτητες οικονομικές ανέσεις ? Πάλι λοιπόν υποκριτές .)Αντίθετα στο Νιάρχος , η Idra Kayne φορούσε λαμπερά ρούχα , τραγουδούσε Αμερικάνικα τραγούδια και όχι Βουλγάρικα όπως η τραγουδίστρια Σάττι . Εκεί δεν είχαμε πρόβλημα .
Και πάλι μου έρχονται εικόνες από την Λέσβο του 2015 . Τότε που στην προκυμαία της πόλης της Μυτιλήνης περπατούσαν μετανάστες και πρόσφυγες , εξαθλιωμένοι αλλά αδύναμοι . Οι ντόπιοι, αν έβλεπαν αυτούς τους ίδιους στα ταξίδια τους στο Λονδίνο με ωραία ρούχα , καθαροί αλλά και να μιλάνε την αγγλική γλώσσα , τότε θα είχαν κανένα πρόβλημα . Στο Λονδίνο οι μετανάστες έχουν ενταχθεί στην Βρετανική κοινωνία και πολλοί από αυτούς πρωταγωνιστούν στον επιχειρηματικό χώρο .
Ο ρατσισμός έχει κατά βάση οικονομικές ρίζες . Και αυτό βέβαια μπορεί να συμβεί και αντίστροφα. Με την περίπτωση του Γιάννη Αντετοκούμπο . Σε αυτή την περίπτωση ο Γιάννης δεν είναι ένας φτωχός μετανάστης αλλά είναι ένας από τους πλουσιότερους αθλητές του κόσμου. Και πάλι οι γνωστοί ακροδεξιοί θα πουν ότι ο Αντετοκούμπο δεν έχει θέση στην εθνική ομάδα και στην Ελληνική κοινωνία όχι μόνο γιατί έχει Αφρικανική αλλά γιατί κατάφερε να γίνει πλούσιος . Αυτό μερικοί δεν μπορούν να το αντέξουν .
Οι περιπτώσεις της μικρής Σοφίας και του Αντετοκούμπο δεν είναι οι μοναδικές . Το ρατσιστικό μένος δεν περιορίζεται σε ατομικές περιπτώσεις . Οι παλαιστινιακές σημαίες ενόχλησαν. Ενώ αν υπήρχαν την πρωτοχρονιά σημαίες του Ισραήλ θα ενοχλούσαν τους αριστερούς της χώρας . Τουλάχιστον εδώ τα πράγματα είναι ξεκάθαρα . Και οι αριστεροί αλλά και οι δεξιοί της χώρας έχουν ακροδεξιά στοιχεία . Με ποια έννοια ? Έχουν συμπλέγματα . Συμπλέγματα ανωτερότητας αλλά και συμπλέγματα κατωτερότητας . Οι αριστεροί νιώθουν ανώτεροι προς τους φτωχούς λαούς και θέλουν να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους , πολλές φορές στα λόγια . Επιπλέον παρατηρούμε να εθελοτυφλούν ,όπως στις περιπτώσεις ισλαμιστών που καταπιέζουν τις γυναίκες σε αρκετές ισλαμικές κοινωνίες . Αλλά και οι δεξιοί νιώθουν το σύμπλεγμα ανωτερότητας προς τους αδύναμους . Με μία διαφορά από τους αριστερούς . Δεν θέλουν να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους αλλά αντίθετα κλείνουν τα μάτια στην πραγματικότητα αλλά και στο δίκαιο . Ταυτόχρονα , έχουν σύμπλεγμα κατωτερότητας προς τα <<αναπτυγμένα >> Ευρωπαϊκά κράτη .
Γίνεται λοιπόν κατανοητό ότι όλες οι ακροδεξιές συμπεριφορές μπορούν να ερμηνευτούν με ποικίλο τρόπο . Οικονομικό και πολιτισμικό .Ας σημειωθεί όμως ότι οφείλουμε να μελετήσουμε όλους αυτούς τους πολίτες με βάση την κοινωνική ψυχολογία .
Θα ήταν ρομαντικό και εύκολο να πούμε με πιο τρόπο θα εκλείψουν όμοιες συμπεριφορές . Οι κοινωνικοί θεσμοί οφείλουν να επανεξετάσουν τον ρόλο τους . Οικογένεια και σχολείο είναι φυσικά οι κυρίαρχοι θεσμοί που επιτελούν την κοινωνικοποίηση και την πολιτικοποίηση των νέων . Ο στόχος τους θα πρέπει να είναι ένας . Να εξαφανιστεί το μίσος και η βία μέσα στην κοινωνία . Και αυτό θα γίνει όταν ξαναανακαλύψουμε τον κοινωνικό μας εαυτό . Ας εργαστούμε λοιπόν για ένα κοινό μέλλον . Ένα κοινωνικό μέλλον για όλους . Με ασφάλεια και έλεγχο από την μία . Με ανοχή και αλληλεγγύη από την άλλη . Μόνο έτσι δεν θα κυριαρχούν μέσα μας τα κατώτερα ένστικτά μας . Και το πρώτο βήμα είναι ένα . Να ομολογήσουμε επιτέλους ότι ο καθένας μας ,ανεξάρτητα από πού προέρχεται πολιτικά , έχει συνειδητά ή υποσυνείδητα αυτά τα κατώτερα ένστικτα. Η ειλικρίνεια είναι λοιπόν η μοναδική πρώτη μέθοδος αλλαγής της κοινωνικής μας συμπεριφοράς .