Η 21η Μαρτίου καθιερώθηκε από τον ΟΗΕ το 1966 ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού (Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων), σε ανάμνηση ενός τραγικού περιστατικού που συγκλόνισε την παγκόσμια κοινή γνώμη.
Συγκεκριμένα, την 21η Μαρτίου του 1960, η αστυνομία της ρατσιστικής Νοτίου Αφρικής πυροβόλησε εν ψυχρώ κατά μιας διαδήλωσης φοιτητών στην πόλη Σάρπβιλ, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 69 άνθρωποι. Οι νεαροί διαδηλωτές διαμαρτύρονταν ειρηνικά κατά των νόμων του Απαρτχάιντ, που είχε επιβάλλει το καθεστώς της λευκής μειοψηφίας στη χώρα, εφαρμόζοντας τη θεωρία της ανισότητας ανάμεσα στις φυλές.
Η ιστορία έχει δείξει, πως ειδικά σε κρίσιμες περιόδους όπως περιόδους οικονομικής κρίσης ή εθνικών ζητημάτων, ο κίνδυνος για ρατσιστικά και βίαια φαινόμενα, αυξάνεται ραγδαία. Ιδιαίτερα σήμερα, λοιπόν, το μήνυμα για αυτήν την ημέρα δε γίνεται να έχει επετειακό χαρακτήρα – κάθε άλλο – είναι μια ευκαιρία να θυμόμαστε καθημερινά, πως πρέπει να αγωνιζόμαστε κάθε μέρα για να δείχνουμε σε αυτούς που προσπαθούν να γυρίσουν το ρολόι της ιστορίας προς τα πίσω και να επενδύσουν σε ρατσιστικά φαινόμενα πως είμαστε εδώ και προσπαθούμε να το αποτρέψουμε και να προστατέψουμε κάθε πιθανό θύμα, κάθε συνάνθρωπο, κάθε έναν από εμάς.
Ένα μικρό βήμα λοιπόν, αλλά εξίσου σημαντικό, για την εξάλειψη του ρατσισμού είναι να καταλάβουμε όλοι την πραγματική σημασία της λέξης. Η λέξη «ρατσισμός» προέρχεται από τη λέξη «ράτσα (razza)», η οποία στα ιταλικά, σημαίνει «φυλή». Υπό αυτή την έννοια, ρατσισμός είναι η αντίληψη ότι τα μέλη μιας φυλής είναι εξ ορισμού κατώτερα από τα μέλη μιας άλλης, με το επιχείρημα ότι τα φυσικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων που ανήκουν στην «ανώτερη» φυλή, υπερέχουν αυτών της «κατώτερης» και άρα όσοι δεν τα έχουν, βρίσκονται σε μειονεκτική θέση εκ φύσεως. Από αυτή την αντίληψη, προκύπτει η υποτιμητική και εχθρική συμπεριφορά, οι περιορισμοί και οι διακρίσεις προς την «κατώτερη φυλή». Αυτού του είδους ο ρατσισμός, ο οποίος βασίζεται στις διαφορές των φυλετικών
χαρακτηριστικών, ονομάζεται και φυλετισμός. Ο ρατσισμός όμως, δε σταματάει εκεί.
Οι άνθρωποι σήμερα, έρχονται αντιμέτωποι με πολλά είδη ρατσισμού όπως ο πολιτικός, ο εθνικός, ο θρησκευτικός, ο πολιτισμικός και ο κοινωνικοοικονομικός. Έτσι έμαθαν κάποιοι
«άνθρωποι», να κρίνουν τους υπόλοιπους για τη διαφορετική τους γνώμη για τα πολιτικά ζητήματα, το Θεό που πιστεύουν, αν πιστεύουν, για τη καταγωγή τους, για το πολιτιστικό επίπεδο της χώρας τους, για το χρώμα τους, τα χαρακτηριστικά τους, τη μόρφωσή τους, την εργασία τους, τη σεξουαλική τους προτίμηση αλλά ακόμα και για τη κατάσταση της υγείας τους (αναπηρία, AIDS κλπ) . Ακόμα και τώρα, τη στιγμή όπου ολόκληρος ο πλανήτης περνάει ένα από τα σοβαρότερα ζητήματα όλων των εποχών, έναν πόλεμο υγείας και έναν οικονομικό πόλεμο ταυτόχρονα, λόγω του κορωνοϊού, υπάρχουν άνθρωποι που εκφοβίζουν και υποκινούν ρατσιστικές συμπεριφορές. Κάθε άνθρωπος, έχει δικαίωμα να ζήσει όπως θέλει, να πιστεύει ότι θέλει και να είναι όπως ακριβώς γεννήθηκε, χωρίς να αλλάξει τίποτα απολύτως, απλά και μόνο επειδή δεν αρέσει σε κάποιους άλλους.
Στις μέρες μας, ο ρατσισμός παίρνει νέες διαστάσεις. Βλέπουμε πολύ έντονο το φαινόμενο του ρατσισμού, στους πρόσφυγες που αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τη χώρα τους λόγω πολέμου αλλά και στους μετανάστες που έφυγαν από τη χώρα τους με στόχο να βελτιώσουν τη ζωή τους. Στη πατρίδα μας, φιλοξενούμε εκατοντάδες χιλιάδες από αυτούς, όπου αντιμετωπίζονται σαν άνθρωποι δεύτερης κατηγορίας, χωρίς εργασιακά δικαιώματα, στριμωγμένοι σε hotspot ή αφημένοι στα χέρια διάφορων ΜΚΟ και χωρίς δικαίωμα να κατευθυνθούν στον τόπο που θέλουν και που πιθανόν να έχουν συγγενείς. Σε αυτό το τοπίο, βρίσκουν έδαφος και αναπτύσσονται ρατσιστικές και ξενοφοβικές αντιλήψεις, υποκινούμενες πιθανότατα από τo σύστημα.
Οφείλουμε, λοιπόν, να ενισχύσουμε τους αγώνες μας για την καταπολέμηση κάθε είδους ρατσισμού. Οφείλουμε να σταθούμε κοντά σε όλους όσους βιώνουν το ρατσισμό καθημερινά, να αγωνιστούμε για την ένταξη των προσφύγων και των μεταναστών και για την καταπολέμηση όλων των στερεοτύπων και των διακρίσεων, με το δικό του τρόπο ο καθένας, αλλά ενωμένοι ως ένα σύνολο πραγματικής ισότητας.
Racism violates everything we stand for and everything we do.
We need to tackle disproportionate police violence, racial profiling, mass incarceration ➕ structural #racism in health, employment, education & housing – @mbachelet ? https://t.co/Wbw6nqu8Dy#FightRacism#HRC43 pic.twitter.com/7LkuaipAuW
— UN Human Rights (@UNHumanRights) March 13, 2020